یکی از مهم ترین نکات در آزمایشگاهها نظم و سازماندهی مناسب نمونه‌های مختلف است که تاثیر بسزایی در عملکرد و افزایش بازدهی و ایمنی شغلی افراد در آزمایشگاه دارد. با توجه به کاربرد وسیع لوله‌های آزمایش برای نگهداری، ترکیب کردن نمونه‌ها یا کشت و نگهداری ارگان‌های زنده مانند میکروب‌ها، سازمان دهی این ابزار یکی از دغدغه‌های اصلی در آزمایشگاه است. از رک نگهدارنده و جا لوله ای در آزمایشگاه برای نگهداری لوله‌های خالی یا محتوی نمونه و نظم بخشیدن به فضای آزمایشگاه استفاده می شود. جا لوله ای در آزمایشگاه در مدل‌ها و اندازه‌های گوناگونی تولید می‌شوند که هر کدام از آن ها ویژگی‌های مخصوص خود را دارند و برای کاربرد خاصی طراحی و ساخته شده‌اند. مطابق با آمارهای ارائه شده بی نظمی در آزمایشگاه از عوامل موثر در حادثه ی شغلی است. استفاده از جا لوله ای در آزمایشگاه یک امر لازم و ضروری است.
جا لوله آزمایش چیست؟
یکی از تجهیزات آزمایشگاهی بسیار پر کاربرد جا لوله ی آزمایش است که برای نگه داشتن و انتقال لوله های آزمایش در طول آزمایش ها کاربرد دارد. جنس جا لوله ای در آزمایشگاه از مواد گوناگونی مانند فلز، پلاستیک و پلی پروپیلن است که هر کدام برای هدف به خصوصی و تحمل عناصر مختلف استفاده می شوند. تولید آن ها به این دلیل است که تنوعی از لوله های آزمایش با اندازه ی گوناگون را در خود جا دهند و تعداد متفاوتی از لوله های آزمایش را هم زمان نگه دارند.
نظم دادن به محیط آزمایشگاه
کار کردن در آزمایشگاه بی نظم نه تنها موجب سردرگمی و گیجی پرسنل می شود، ممکن است خطراتی برای سلامت کاربران به همراه داشته باشد. با کمک رک‌ها و جا لوله ای‌ها می توان به آزمایشگاه ها سازماندهی اساسی داد. یک راه حل آسان و نسبتا ارزان برای نگهداری لوله‌ها به ویژه در آزمایشگاها استفاده از جالوله ای است.
استفاده از جا لوله ای در آزمایشگاه نه تنها تا حد زیادی از افتادن و شکستن لوله‌های آزمایش جلوگیری می‌کند بلکه موجب صرفه جویی در هزینه و ایجاد یک محل کار مناسب می‌شود. جا لوله ای ها با اندازه و رنگ‌های مختلف و از جنس فلز، چوب یا پلاستیک ساخته می‌شوند. برای قرارگیری لوله‌ها با سایزهای مختلف جا لوله‌ای هایی با حفره‌های متعدد وجود دارند. ممکن است هنگام خرید جا لوله ای این تنوع بالا، سبب سردرگمی کاربران شود.
جا لوله ای با کیفیت و مقاوم
نمونه‌های مختلفی در آزمایشگاهها مورد آزمایش قرار می‌گیرند. نظم دادن و نگهداری از لوله‌های حاوی این نمونه‌ها امری چالش برانگیز برای کارکنان آزمایشگاهی است. اغلب جا لوله ای ها از جنس فلز، چوب و پلاستیک ساخته می‌شوند. ممکن است این تنوع انتخاب جا لوله‌ای مناسب را کمی دشوار کند.
مزیت جا لوله ای پلاستیکی
اغلب جا لوله ای های فلزی دارای لبه‌های تیزی هستند و هنگام استفاده از آن‌ها خطر بریده شدن دست کاربر بالا می باشد. به دلیل این که ممکن است عوامل بیولوژیکی در آزمایشگاه ها مورد استفاده قرار گیرند، بریده شدن دست کاربر می‌تواند سلامت او را به‌خطر بیاندازد و موجب آلوده شدن نمونه، هدررفتن وقت و هزینه شود. این خطر با استفاده از جا لوله‌ای‌های پلاستیکی وجود ندارد.
در آزمایشگاه ها برخی نمونه‌ها اسیدی یا خورنده هستند. در تماس بودن جالوله ای های فلزی با این مواد موجب خورده شدگی و زنگ زدگی می شود. در حالی که یک جا لوله‌ای پلاستیکی با کیفیت در برابر اسیدها و مواد شیمیایی رایج در آزمایشگاهها مقاوم است. جا لوله ای در آزمایشگاه از جنس فلز و بدون روکش در طول زمان و در اثر رطوبت زنگ می‌زند. جا لوله ای از جنس چوب و فلز نسبت به جا لوله ای های پلاستیکی سنگین تر بوده و اگر لوله‌های حاوی نمونه در آن‌ها قرار گیرد، وزن آن‌ها بیشتر می‌شود.
این امر ممکن است منجر به افتادن جا لوله ای از دست کاربر و از بین رفتن نمونه شود که خطر آلوده شدن محیط و کاربر را به دنبال دارد. نظافت و استریل جا لوله ای های چوبی، اگر در تماس با نمونه باشند بسیار سخت است زیرا نمونه اغلب به درون چوب نفوذ می‌کند. ولی جا لوله ای های پلاستیکی قابلیت قرارگیری در دستگاه اتوکلاو را داشته و به راحتی استریل می‌شوند.
انتخاب جا لوله ای مناسب
در انواع مختلفی جا لوله ای‌ها طراحی می‌شوند. تهیه ی یک جا لوله ای باید متناسب با نیاز آزمایشگاه، فضای آزمایشگاهی و میز کار و تعداد لوله‌های آزمایش صورت گیرد تا عمده نیازهای کاربران برطرف شود. توجه به نوع کاربرد جا لوله ای در آزمایشگاه یکی از ملاحضات اولیه هنگام خرید آن است. در برخی آزمایشگاهها لازم است نمونه‌ها در لوله‌هایی با قطرهای مختلف نگهداری شوند. جا لوله ای ها با امکان نگهداری همزمان چندین قطر لوله، ابزارهای کارآمدتری در آزمایشگاهها هستند.
در برخی آزمایشگاهها باید تعداد زیادی از لوله‌ها با ابعاد متفاوت در یک جا لوله ای مناسب نگهداری شوند. دراین شرایط می‌توان جا لوله ای‌هایی را تهیه کرد که امکان جابه‌جایی صفحات را دارند و دارای فضای کافی برای نگهداری تعداد زیادی از لوله‌ها می باشند. در اغلب آزمایشگاهها سازماندهی به لوله های متعدد یکی از دغدغه‌های پرسنل است. جا لوله‌ای‌های دارای ردیف‌بندی و کدگذاری ماتریسی این امکان را به کاربران می‌دهند تا به آسانی لوله‌های آزمایش را نظم دهند. احتمال بروز خطا در آزمایشات با این ویژگی کاهش می یابد.
رنگ‌ها در فضای آزمایشگاه امری بسیار مهم برای افزایش آرامش روانی و کارایی کارکنان است. این امر را می‌توانید با استفاده از یک ابزار ساده مانند جا لوله‌ای با رنگ‌های متنوع محقق سازید. گاهی نیاز است در آزمایشگاهها نمونه‌ها را در دمای پایین نگهداری کرد. برای خنک نگه داشتن نمونه‌های آزمایشگاهی علاوه بر تجهیزات سرمایشی مناسب، استفاده از ابزار جانبی با کیفیت مهم است. یک جا لوله ای با کیفیت و مناسب باید دارای قابلیت فریز شدن داشته باشد. پیپت‌های شیشه‌ای علاوه بر لوله‌های آزمایش، جزء ابزار بسیار کاربردی و رایج در آزمایشگاهها هستند. سازماندهی لوله ها و ابزار آزمایشگاهی در افزایش بازده یک آزمایشگاه بسیار موثر است.