افراد بسیاری با شنیدن نام اسهال خونی نگران و مضطرب می شوند. اگرچه اسهال خونی می‌تواند نشانه ی ابتلا شدن به برخی بیماری های خظرناک باشد. ولی گاهی اوقات دلایل ایجاد آن خیلی جدی نبوده و به راحتی قابل درمان است. بیماری دیسانتری (Dysentery) با التهاب روده همراه بوده و ممکن است برای هر فردی اتفاق بیافتد. اسهال خونی یکی از نشانه‌های اصلی این بیماری است.
معمولاً این بیماری در اثر بهداشت نامناسب گسترش یافته و عامل اصلی بروز آن باکتری‌هایی مانند شیگلا یا انگل‌هایی مانند آنتاموبا می باشد. اگرعامل بروز این بیماری باکتری باشد، به آن دیسانتری باکتریایی گفته می شود و چنانچه انگل موجب بروز این بیماری شود، به آن بیماری دیسانتری آمیبی یا آمیبیاز می گویند. از طریق تماس با غذا یا آب آلوده این عفونت پخش می شود. برای جلوگیری از ابتلا و انتشار این بیماری شستشوی صحیح دست ها و بهداشت مناسب کمک بسیاری می کند.
آشنایی با بیماری دیسانتری
از نشانه های بیماری دیسانتری التهاب و عفونت روده ای است که موجب اسهال خونی شدید می شود. ممکن است در برخی موارد مخاط در مدفوع پیدا شود. طول دوران این بیماری معمولاً ۳ تا ۷ روز است و از جمله دلایل گسترش آن بهداشت ضعیف می باشد. معمولاً از ضعف بهداشت شیگلوز و نوع آمیبی ایجاد می شود. افراد در صورت تماس با مدفوع آلوده به این بیماری دچار می شوند.
تماس با مدفوع آلوده از طریق غذای آلوده، آب آلوده و نوشیدنی های آلوده، شنا در آب های آلوده مانند دریاچه ها یا استخرها، شستن نامناسب دست توسط افراد آلوده و تماس فیزیکی امکان پذیر است. بیشتر کودکان در معرض بیماری دیسانتری قرار می گیرند، ولی افراد با هر سنی ممکن است به این بیماری مبتلا شود. شیگلوز بیشتر در بین افرادی که با فرد آلوده در خانه، در مدارس، در مراکز مراقبت روزانه و در خانه سالمندان ارتباط نزدیک دارند، پخش می شود.
علت بیماری
بیماری دیسانتری یک نوع بیماری التهابی روده است که به دلیل عدم رعایت بهداشت ایجاد شده و می‌تواند از فردی به فرد دیگر منتقل شود. معمولا به دلیل وجود پاتوژن (عامل بیماری‌زا) مانند باکتری و انگل این بیماری ایجاد می‌شود. باکتری شیگلا شایع ترین عامل بیماری زا به خصوص اسهال خونی است. به غیر از شیگلا دیسانتری و دیگر شیگلاها، اسهال خونی ممکن است به دلیل عوامل بیماری زای دیگر مانند کمپیلوباکترژژونی، اشریشیاکلی مهاجم، سالمونلاها و به نسبت کمتری اِنتامیبا هیستولیتیکا ایجاد شود.
با مشاهده عامل بیماری در مدفوع بیمار، تشخیص تایید می گردد. جبران آب، الکترولیت‌ها و درمان عامل ایجاد کننده دیسانتری اصول کلی درمان است. پس از قرار دادن نمونه مدفوع داخل ظرف مخصوص، ابتدا آن را از نظر ماکروسکوپی و سپس از نطر میکروسکوپی از طریق تهیه اسمیر مرطوب بررسی می‌کنند، تا عامل دیسانتری را بیابند.
درمان بیماری
معمولا با استراحت و نوشیدن مایعات فراوان می توان بیماری دیسانتری و شیگلوز خفیف را درمان کرد. برای تسکین گرفتگی روده و اسهال می تواند داروهای بدون نسخه مانند بیسموت سابلیسیلات اثر بخش باشد. برای درمان شیگلوز شدید آنتی بیوتیک ها کمک کننده هستند ولی باکتری های ایجاد کننده آن اغلب مقاوم اند. اگر با مصرف آنتی بیوتیک بهبودی در شرایط حاصل نشد به پزشک مراجعه کنید. در صورت مقاوم بودن باکتری های شیگلا پزشک نیاز به تنظیم مجدد برنامه درمانی دارد. درمان نوع آمیبی با مترونیدازول یا تینیدازول صورت می گیرد. این داروها موجب از بین رفتن انگل ها می شوند. دربرخی موارد، برای اطمینان از عدم وجود انگل ها یک داروی پیگیری داده می شود.
انواع دیسانتری
دیسانتری باسیلی: در اثر باکتری های شیگلا، کمپیلوباکتر، سالمونلا یا اﻧﺘﺮوﻫﻤﻮراژﻳـک، باکتریال دیسانتری ایجاد می شود. متداول ترین نوع دیسانتری در بین این عوامل بیماری زا، دیسانتری ناشی از شیگلا یا شیگلوز است. یکی از پاتوژن‌های خطرناک باکتری شیگلوزاست که سالانه موجب مرگ بسیاری از افراد در سراسر جهان می شود.
دیسانتری آمیبی: یکی دیگر از علل اصلی ایجاد بیماری دیسانتری آمیب‌ها می باشند. برای مدت طولانی این عوامل بیماری‌زا می توانند در خارج از بدن زنده بمانند. در صورت عدم رعایت نکات بهداشتی این بیماری شیوع بیشتری پیدا می کند. یکی از گونه‌های آمیبی اِنتامیبا هیستولیتیکا است که موجب این بیماری می شود. بیشتر افراد مبتلا به این نوع عفونت هیچ علائم و نشانه ای از بیماری ندارند. ولی ۱۰٪ الی ۲۰٪ از افراد مبتلا دچار علائم بیماری می شوند.
معمولا پس از برطرف شدن علائم بیماری آمیب ها همچنان در بدن میزبان زندگی می کنند. در صورت ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن، بیماری مجددا ظاهر می شود. این بیماری در افرادی که در مناطقی با بهداشت نامناسب زندگی می کنند بیشتر دیده می شود. همچنین افرادی که در مکان هایی مانند پادگان ها و خانه سالمندان به طور گروهی زندگی می کنند، بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری هستند.