علت کم کاری تیروئید

تیروئید غده‌ای پروانه شکل است که در قسمت عرضی حنجره، در جلوی گلو قرار دارد. وزن غده ‌ی تیروئید ۲۰ گرم بوده و هورمون‌هایی توسط این غده ترشح می شود که برای رشد، متابولیسم و تنظیم فعالیت‌های بدن بسیار مهم هستند. از شایع ‌ترین بیماری‌ها و اختلالات تیروئیدی می‌توان به کم‌ کاری تیروئید یا هیپوتیروئیدیسم و پُرکاری تیروئید یا هیپرتیروئیدیسم اشاره کرد. یکی از شایع ‌ترین بیماری‌های غده ‌ی درون‌ ریز پس از دیابت کم کاری غده‌ی تیروئید است. در این بیماری غده‌ ی تیروئید نمی تواند به اندازه‌ ی نیاز بدن هورمون تولید کند. علائم کم کاری غده‌ی تیروئید شامل ضعف و خستگی، خواب آلودگی، عدم تحمل سرما، کاهش تعریق، درد مفاصل و عضلات، کاهش تعداد ضربان قلب، خشکی پوست، حافظه‌ی ضعیف، یبوست و افزایش سایز غده‌ی تیروئید در بیمار است.

اگر در مورد سرطان های کشنده میخواهید بیشتر بدانید به این صفحه مراجعه کنید.

زمانی که غده‌ی تیروئید بیش از مقدار طبیعی و نیاز بدن هورمون ترشح کند پُر کاری تیروئید اتفاق می افتد که منجر به ضربان سریع و نامنظم قلب، کاهش وزن، تعرق زیاد، عدم تحمل گرما، ریزش مو، اضطراب، عصبانیت، لرزش و بی‌قراری، ضعف عضلانی، اسهال، برجسته شدن چشم‌ها و افزایش سایز غده‌ی تیروئید می‌شود. ازجمله علل اصلی بروز اختلال در عملکرد غده تیروئید مصرف کم و ناکافی ید، سلنیوم، کمبود ویتامین D، آلودگی هوا، قرارگرفتن در معرض تابش‌های رادیواکتیو، افزودنی‌ها و نگهدارنده‌های موادغذایی، سیگار هستند.

کم کاری تیروئید یا هیپوتیروئیدیسم

زمانی هیپو تیروئیدی یا کم کاری تیروئید اتفاق می افتد که غده تیروئید میزان هورمون تیروئید کمتر از حد طبیعی تولید کند. کاهش بسیاری از فعالیت های بدن نتیجه این اتفاق است. کم کاری تیروئید می تواند موقتی ولی با یک وضعیت دائمی باشد. ممکن است در مراحل ابتدایی کم کاری تیروئید علائم کمی بروز کند، زیرا بدن توانایی جبران نسبی غده تیروئید از کار افتاده را با افزایش تحریک آن دارد. به دلیل آن که تولید هورمون تیروئید کاهش یافته و متابولیسم بدن کند شده است، نشانه های مختلفی مانند  خستگی فراگیر، خواب آلودگی ، فراموشکاری، مشکلات یاد گیری، ناخن و موی خشک و شکننده، پوست خشک و خارش دار، صورت پف آلود، یبوست، ناراحتی عضلات، اضافه وزن و احتباس ادراری، جریان قاعدگی سنگین یا غیر طبیعی، افزایش فراوانی سقط و افزایش حساسیت به داروهای  می تواند بروز کند.

علت تیروئید

علت تیروئید

علل ایجاد کم کاری تیروئید، متفاوت بوده ولی شایع‌ ترین علل بروز آن عبارتند از:

بیماری‌ خود ایمنی هاشیموتو: وظیفه‌ ی محافظت از سلول‌های بدن در مقابل باکتری‌ها و ویروس‌ها بر عهده سیستم ایمنی بدن است. گاهی اوقات به اشتباه سلول‌های طبیعی و سالم بدن توسط سیستم ایمنی بدن مورد حمله قرار می گیرند. در صورت کنترل یا درمان نشدن این حالت سیستم ایمنی بدن می‌تواند با از بین بردن سلول‌های بدن موجب بروز مشکلات پزشکی جدی مانند کم کاری تیروئید شود. یک بیماری خود ایمنی و شایع ‌ترین علت بروز تیروئید کم کار بیماری هاشیموتو است. این بیماری خود ایمنی به غده تیروئید حمله کرده و التهاب مزمن درآن را ایجاد می کند که این التهاب منجر به کاهش عملکرد غده تیروئید می شود.

برخی از روش‌های درمان پرکاری تیروئید: یکی دیگر از اختلالات غده‌ی تیروئید پرکاری تیروئید است و هنگامی ایجاد می شود که غده تیروئید بیش از حد نیاز بدن هورمون تولید کند. پزشک برای درمان این عارضه، داروها و روش‌هایی را توصیه می‌کند که موجب کاهش هورمون‌های غده‌ ی تیروئید می شود. گاهی اوقات این درمان‌ها می‌تواند باعث پایین آمدن سطح هورمون تیروئید به طور دائم شود. یکی از روش‌های درمانی داروی ید رادیواکتیو است که می تواند باعث بروز کم کاری تیروئید شود.

برای خرید ماسک های سه لایه به صفحه مراجع کنید.

دیگر علل

عمل جراحی غده تیروئید: برای معالجه بسیاری از مشکلات غده‌ ی تیروئید، باید تمام یا بخشی از غده تیروئید را برداشت. اگر در عمل جراحی، تنها بخشی از غده‌ ی تیروئید برداشته شود، ممکن است هنوز بتواند هورمون‌های مورد نیاز بدن را به مقدار کافی تولید کند. برخی اوقات به دلیل شرایط حاد مانند سرطان تیروئید، لازم است تا غده‌ی تیروئید به کلی از بدن خارج شود. به این دلیل فرد به کم کاری تیروئید مبتلا می شود.

پرتو درمانی: اگر فردی به سرطان گلو، سرطان لنفاوی یا لوسمی مبتلا شد، ممکن است تحت پرتو درمانی قرار گیرد. ممکن است پرتوهای استفاده شده در این شرایط، تولید هورمون‌های تیروئید را کندتر کرده یا آن را به طور کامل متوقف کند این امر کم کاری تیروئید را به همراه دارد. علل دیگر برای بروز کم‌ کاری تیروئید وجود دارند که اغلب نادر هستند.

تشخیص

اگر فرد احساس کند به علائم کم کاری تیروئید دچار شده باید به پزشک مراجعه کند.

ارزیابی پزشک: پزشک در ابتدا ارزیابی کاملی از شرایط فیزیکی، علائم و سابقه‌ی پزشکی فرد انجام می دهد. در این معاینه، مشکلات جسمی که ممکن است در اثر کمک کاری تیروئید ایجاد شده باشند، مانند خشکی پوست، تورم غده تیروئید و ضربان قلب آهسته بررسی می‌شوند. در طول معاینه‌ باید هرگونه علائمی که تجربه کرده‌اید را با پزشک خود درمیان بگذارید. در صورت داشتن سابقه خانوادگی ابتلا به مشکلات تیروئید حتما آن را به پزشک اطلاع دهید.

آزمایش خون: تنها روش مطمئن برای تشخیص کم‌ کاری تیروئید آزمایش خون است. برای این کار دو  تست TSH و تست بررسی سطح تیروکسین ( T4) گرفته می شود. اگر غده تیروئید در بدن فرد، به اندازه کافی هورمون تولید نکند، غده هیپوفیز تولید هورمون TSH را افزایش می‌دهد تا بدن را برای تولید هورمون تیروئید بیشتر تحریک کند. به همین دلیل سطح TSH در بدن افزایش می‌یابد. یکی از هورمون‌های تولید شده به ‌طور مستقیم توسط غده تیروئید T4 است. در صورت کم کاری تیروئید، سطح این هومون در بدن کاهش می‌یابد. به همین دلیل در تشخیص کم کاری تیروئید آزمایش سطح تیروکسین ( T4 ) مفید است.