معرفی دستگاه MRI

دستگاه MRI چیست؟

 دستگاه MRI یک نوع دستگاه تصویر برداری مغناطیسی است که عملکرد تصویر برداری آن به صورت تشدید مغناطیس از بدن بیمار می باشد. با این وسیله می توان به راحتی بافت های درونی انسان را با جزئیاتی باور نکردنی مشاهده کرد. بنابراین می توان بیماری ها و عارضه های بیمار را تشخیص داد. MRI به شکل یک نوع آهنربای بزرگ بوده که با Radio Wave کار می کند. این دستگاه می تواند قسمت هایی را از بدن به ما نشان دهد که حتی با دستگاهی پیشرفته ای همچون  CT-Scan و Ultrasonography قابل مشاهده نمی باشند. همچنین این دستگاه می تواند تصاویر 3D به ما بدهد. اما در صورت احتیاج به دستگاه CT-Scan   می توان به سی تی اسکن CT Big Bore فیلیپس اشاره کرد.

 در استفاده از این دستگاه باید به بیمار تذکر داده شود که هیچ گونه حرکتی نداشته باشد. همچنین به دلیل اینکه این دستگاه با امواج الکترومغناطیس کار می کند وجود هر نوع وسیله ای فلزی همراه بیمار می تواند باعث ایجاد اشکال برای دستگاه و بیمار کند. برای همین قبل از تصویر برداری به بیمار تذکر داده می شود که اشیا فلزی خود را تحویل دهد. حتی بیمارانی که تتو دارند باید با پزشک خود مشورت کنند زیرا در بعضی از تتو ها که خصوصا تیره هستند فلز وجود دارد و ممکن است باعث آسیب به بیمار شود.

در MRI برخلاف CT-Scan، Radiology و Radiography از X-Ray استفاده نمی شود بنابراین یک متود کاملا امن و بی خطر می باشند. اما موردی که باید به آن توجه داشت این است که کسانی که ترس از فضای بسته یا به اصطلاح  Claustrophobia دارند باید حتما قبل از عکس برداری یه داروی آرام بخش بخورند و یا از دستگاه  MRI روباز استفاده کنند. مزیت این دستگاه این است که فضای آن رو باز می باشد. اما مشکل این دستگاه این است که میدان مغانطیسی ضعیف تری دارد برای همین کیفیت تصویر آن ها پایین تر از دستگاه های  MRI  معمولی می باشد.

مشخصات دستگاه MRI

انواع MRI

1 MRI کمر

  در MRI کمر می توان آناتومی و صحت ستون فقرات را بررسی کرد و هرگونه نابه هنجاری مربوط به ستون فقرات از جمله بیمارای های مفصلی، بیرون زدگی دیسک التهاب و فشردگی نخاع یا به اصلاح تنگی کانال نخاعی و عفونت ها را تشخیص داد. با این روش می توانیم تومور های داخل ستون فقرات و داخل مهراه ها و یا حتی تغییرات ستون فقرات را بررسی نمود.

 2 MRI مغز و نخاع

در این نوع از MRI برای بررسی بیماری های مغزی مثل MS، اختلالات داخل چشم و گوش، تومورهای که در داخل مغز هستند، سکته های مغزی، بیماری صرع، سرطان، اختلالات که در نخاع وجود دارد  آنوریسم عروق مغزی کاربرد دارد.

3 MRI سینه

این نوع MRI همراه با ماموگرافی می تواند در تشخیص سرطان سینه مفید بخش باشد. این نوع از MRI می تواند در تشخیص سرطان کسانی که بافت متراکم دارند اثر بخش باشد.

4 MRI قلب و عروق خونی

این نوع MRI بیشتر برای تشخیص بیماری های قلبی عروقی مفید می باشد و عملکرد آن به صورت تمرکز بر روی رگ های های خونی می باشد موارد دیگری که می شود با این روش تشخیص داد شامل بررسی  اندازه و عملکرد دریچه های قلب، بررسی ضخامت دیواره های قلب، تشخیص حملات قلبی، آنوریسم قلبی و التهاب های خونی که در رگ ها ایجاد شده است.

5 MRI استخوان ها و مفاصل

این نوع از MRI ها بیشتر در جهت بررسی تومور های که در استخوان وجود دارد و یا عفونت های مربوط به آن، مشکلات ستون فقرات و دیسک و صدماتی که در پارگی رباط ایجاد شده است.کاربرد دارد. انواع این نوع MRI ها می توان به 

1. MRI طحال و لوزالمعده
2. MRI کبد و مجاری صفراوی
3. MRI کلیه
4. MRI رحم و تخمدان
5. MRI پروستات

MRI اندام های مختلف بدن

طرز کار دستگاه MRI 

روش MRI به این شکل است که  Radio Wave و امواج مغناطیسی با استفاده از پروتون هایی که در هسته اتم وجود دارد دقیقا مانند زمینی که به دور خوشید می چرخد با سرعت زیاید از یکدیگر دور می شوند   با این کار یه میدان مغناطیسی ایجاد می شود. محور گردش پروتون ها به دلیل اینکه میدان مغناطیسی زیادی در امتداد خطوط میدان قرار می گیرند، Radio Wave مشخصی را به سوی بدن بیمار تابش می کند که به شکل پالس فرستاده شده و محور گردش پروتون ها را عوض می کند

با اتمام پالس های رادیویی، محور گردش پروتون ها مجددا در ادامه خط های Magnetic field قرار می گیرد و باعث ساخته شدن یک موج جدید از نوع الکترومغناطیسی خواهد شد. پس از آن امواج منتشر شده از پروتون ها به وسیله MRI دریافت شده و وارد کامپیوتر این سیستم می شود. امواج دریافت شده به سرعت مورد تحلیل قرار گرفته و تصاویر مربوط به آن ساخته می شوند. پزشک مربوطه معمولا قادر است پس از  این پروسه، عکس آن را  بر روی مانیتور مشاهده کند یا حتی در صورت احتیاج به آن آن را پرینت بگیرد 

کامپیوترMRI قادر به تشخیص اینکه در چه جاهایی در بدن شخص امواج رادیویی زیادتری ساطع شده را دارد. هر مقدار قدرت موج دریافتی زیاد تر باشد پروتون های  خیلی بیشتری در آنجا متراکم شده است. در واقع MRI نشان می دهد چه قسمت هایی از اندام ما دارای بیشترین آب ممکن می باشد زیرا که متداول ترین اتم در داخل بدن بوده که دارای پروتون است، اتم هیدروژن که در اصل در مولکول آب وجود دارد، می باشد.

بنابراین هر قسمتی که امواج رادیویی بیشتری قرار دارد در واقع آب بیشتری در آنجا موجود می باشد. از آنجایی که غلظت هر کدام از بافت های انسان با یکدیگر فرق می کند. بیماریها باعث تغییر این غلظت ها  می شوند. و اطلاعات بسیار دقیقی از اندام های مختلف بدن و شرایط آن ها به دست می آید.

نحوه عملکرد دستگاه MRI

دستگاه  Permanent MRI 

دستگاه MRI permanent، همان MRI روباز است و به خاطر وجود بیمارانی که Claustrophobia دارند وجود این دستگاه در بیمارستان کاملا ضروری است. مدل های مختلف و کارایی های متفاوتی از این وسیله در بازار موجود است اما یکی از این ویژگی ها به شکل کاملا خاص هلیم احتیاج ندارد. 

برای مثال هلیم یکی از مهمترین متریال های مورد احتیاج در دستگاه های MRI می باشد. استفاده کردن از دستگاه MRI permanent به دلیل عدم احتیاج به گاز هلیم این مورد را ندارد اما دستگاه های Superconductive MRI به دلیل احتیاج به هلیم قیمت های بسیار بالایی دارند.

آمادگی و روند پس از تصویر برداری با دستگاه MRI

به طور کلی MRI احتیاجی به چارچوب غذایی خاصی ندارد و قادریم مثل قبل داروها و غذاها را مصرف کنیم اما گاهی از MRI های خاص، چارچوب های غذایی خاصی وجود دارد که با توجه صلاح دید پزشک اعمال می شود. به خودی خود برای انجام آزمایش باید لباس های ویژه بیمارستان را به تن کنید و از آوردن تجهیزات فلزی در زمان ازمایش  جدا خودداری کنید. در صورت هرگونه حساسیت به داروهای خاص درمانی و یا احتیاج به مواد داروی ضد اضطرابی به دلیل Claustrophobia یا ترس ناشی از فضای بسته، درباره ی این موضوع را با پزشک خود مشورت کنید.

بعد از انجام MRI باید به شکل کاملا آرام از روی Scaner بلند بشوید تا دستخوش هرگونه سرگیجه های مکرر یا تاری در دیدتان نشوید. اگر هر مدل داروی آرام بخشی برای انجام این روند مصرف کرده اید تا زمان حذف شدن آثار آن باید کاملا ریلکس باشید و از راندن خودرو بعد MRI پرهیز کنید. اگر پس از MRI دچار هرگونه مشکلی مانند خارش بر روی پوست، ورم، جوش های پوستی و  یا مشکلات شایع تنفسی شدید با پزشک خود و یا در صورت داشتن احساس ناخوشی با اورژانس تماس بگیرید.

در صورت مشاهده هرگونه سرخی، درد و یا ورم بر روی پوست خود با پزشک خود مشورت کنید تا  این مورد را درمان  و بهبود ببخشد در صورت نبودن هیچ گونه از این مشکلات نامبرده شده هیچ آسیب دیگری از سمت دستگاه MRI به شما نرسیده است.

نکات مهم هنگام استفاده از دستگاه MRI 

1.  افرادیکه دارای ایمپلنت آهنی هستند مانند تحریک کننده های عصبی، Defibrillation قابل کاشت، ضبط کننده های حلقه، Acting insulin و Capsule endoscopy نباید وارد دستگاه MRI شوند.
2.   صدای بلند این نوع از دستگاه که شدت آن 120db در Scaner خاص است ممکن است احتیاج به محافظت کننده گوش داشته باشند.
3.   توصیه می شود بیمارانی که دارای نارسایی حاد کلیوی هستند و دیالیز می شوند، دیالیز را بعد از اسکن MRI خود انتقال دهند و تنها در موقع لزوم و موارد اورژانسی از داروی Gadolinium استفاده کنند.
4.   MRI تاثیر بسیار زیادی روی بارداری ندارد اما در هر صورت توصیه می شود در سه ماه اولیه حاملگی که اندام های نوزاد درحال شکل گیری است، از انجامMRI خودداری شود.

نتیجه نهایی در استفاده از دستگاه  MRI

من حیث المجموع MRI روشی کامل و بی ضرر برای شناسایی بیماری های گوناگون در اندام های مختلف بدن است. در این متد بیماران هیچ احتیاجی به رعایت رژیم غذایی تعیین شده ای ندارد، و دردی نمی کشند و مهمتر از همه این است که در معرض X-Ray قرار نمی گیرد. MRI به جهت وجود یک میدان مغناطیسی پر قدرت و پتانسیل تصویر برداری از کوچکترین اندام های بدن مانند رگ های خونی و بافت های درونی بدن را دارد متدی کاملا قابل قبول برای شناسایی و درمان بیماران می باشد. در میان برند های ارائه شده در این حوزه دستگاه ام آر آی Ingenia 3.0T CX فیلیپس یکی از بهترین مدل های بازار می باشد. 

بازخورد کار با دستگاه MRI