سکته مغزی در سالمندان از جمله مسائلی ست که هر کسی ممکن است با آن مواجه شود. بنابراین بهتر است درمورد سکته مغزی، علل، علائم، روش های درمان و انواع آن اطلاعات بیشتری داشته باشیم. در سکته مغزی یک لخته خون موجب انسداد شریان خون رسان به مغز شده یا این که یک رگ خونی مغز پاره می شود و خون رسانی به بخشی از مغز متوقف می گردد. چند ثانیه پس از این اتفاق عملکرد طبیعی مغز مختل می شود. سلول های مغز شروع به مردن کرده و به این حالت سکته مغزی می گویند.
از شایع ترین علل مرگ در دنیا این بیماری است. با پاره شدن یک شریان، اختلال در گردش خون آن ناحیه از مغز ایجاد می شود. برخی از علایم و نشانه های این بیماری فلج نیمه بدن، اختلال تکلم، مشکل در راه رفتن است. یکی از رایج ترین علت های سکته مغزی، سخت و ضخیم شدن دیواره های رگ های خونی است. به طور متوسط ۶۰ تا ۷۰ درصد از بیماران می توانند با درمان مناسب یک زندگی مستقل داشته باشند.
سکته مغزی و کما
در کما فرد نسبت به محیط اطراف خود واکنشی نشان نمی دهد. در این حالت بیمار در حالت اغماء و بیهوشی بوده و فعالیت مغز او به کم ترین میزان می رسد. برخی از انواع مشکلات می تواند موجب ایجاد کما (حالت ناخودآگاه طولانی) شود. برخی از این مشکلات آسیبدیدگی مغزی، سکته مغزی ، تومور مغزی، مسمومیت با مواد مخدر یا الکل یا حتی یک بیماری زمینهای مانند دیابت یا عفونت است. ضربه ی مغزی یا اختلال در سیستم گردش خون مغز بیش از نیمی از موارد کما را به خود اختصاص داده است.
با استفاده از تحریکات جسمی یا شنوایی بیدار کردن بیماران در حالت کما امکانپذیر نیست. این افراد زنده اند ولی نمی توانند از خواب بیدار شوند، هیچ علامتی از آگاهی و درک از خود نشان نمی دهند. افراد در این حالت چشمانی بسته دارند و نسبت به محیط اطراف خود بی پاسخ اند. معمولا آن ها به صدا یا درد عکس العملی ندارند و قادر به برقراری ارتباط یا حرکت ارادی نیستند. همچنین این افراد نمی توانند صحبت کنند، بشنوند یا هر گونه حرکت ارادی را انجام دهند.
آشنایی با سکته مغزی
هنگام این بیماری خونرسانی به قسمتی از مغز قطع یا کاهش می یابد که از رسیدن اکسیژن و مواد مغذی به بافت مغز جلوگیری می کند. این امر موجب مرگ سلول های مغزی در طی چند دقیقه می شود. سکته مغزی یک اورژانش پزشکی بوده که باید به سرعت درمان شود. برخی اقدامات اولیه می تواند موجب کاهش آسیب مغزی و دیگر عوارض شود.
در سکته مغزی ناقص ( mini-strokes ) جریان خون به مغز به طور موقت مختل می‌شود. در این حالت به سلول‌های مغزی آسیب دائمی وارد نمی شود و در کمتر از 24 ساعت علائم عصبی برطرف می‌شود. عوامل خطرساز برای این بیماری سن بالا، فشارخون بالا، سابقه قبلی سکته مغزی، دیابت، کلسترول بالا، کشیدن سیگار، فیبریلاسیون دهلیزی است.
انواع آن
سکته مغزی ایسکمیک: سکته مغزی ایسکمیک (ایسکمی مغزی) شایع ترین نوع سکته ی مغزی در سراسر دنیا است. به طور کلی بیشتر سکته‌های مغزی، از نوع ایسکمیک هستند. در اثر مسدود شدن عروق خونی که وظیفه ی رساندن اکسیژن به سلول‌های مغز را بر عهده دارند، ایسکمی مغزی رخ میدهد.
سکته هموراژیک: در هموراژیک شریان‌های مغز، پاره شده و در مغز خونریزی اتفاق می افتد. این خونریزی مغزی فشار زیادی را به سلول‌های مغز وارد کرده و به آن‌ها آسیب می‌رساند. سکته مغزی هموراژیک نسبت به ایسکمی مغزی کمتر شایع بوده و به دسته های خونریزی داخل مغزی، خونریزی زیر عنکبوتیه و حمله ایسکمی گذرا تقسیم می شود.
عوارض بعد از
اثرات سکته ی مغزی متناسب با محل آسیب دیده مغز می تواند دائم یا موقت باشد. از شایع ترین عوارض این بیماری شامل موارد زیر هستند:
- فلج شدن بخشی از بدن: ممکن است یک سمت از بدن فردی که دچار سکته ی مغزی شده است به طور کامل فلج شود. اگر در نیم کره چپ مغز ناحیه آسیب دیده باشد، ماهیچه‌ها و عضلات سمت راست بدن فرد دچار مشکل می شود وبرعکس.
- اشکال در صحبت کردن یا بلعیدن: ممکن است سکته مغزی بر کنترل عضلات دهان و گلو اثر بگذارد. این امر موجب ایجاد مشکل در صحبت کردن، بلعیدن یا غذا خوردن فرد بیمارمی گردد.
- از دست دادن حافظه: این افراد دچار اختلال در حافظه، تفکر، استدلال و درک مفاهیم می‌شوند.
- مشکلات عاطفی: این افراد ممکن است در کنترل احساسات خود مشکل بیشتری داشته باشند یا دچار افسردگی شوند.
درمان آن
این بیماری در چند ساعت اول پس از شروع علائم و نشانه های آن قابل درمان است. یک تیم پزشکی باتجربه برای درمان اورژانسی این بیماری مورد نیاز می باشد. برای این که بتوانند با سرعت روش‌های درمانی قوی و موثری را اجرا کنند. این افراد باید پیش از این که سکته موجب آسیبب دائمی مغز شود، انسداد جریان خون را کاهش یا آن را معکوس کنند. با پيشرفت تكنولوژی در مراكز پزشكی درمان اورژانسی مانند فعال كننده پلاسمينوژن بافتی (TPA) و ترومبوليز داخل شريانی بیشتر دردسترس است.
مراقبت اورژانسی از این بیماری توسط واحدهای سکته مغزی سیار سریع‌تر و در دسترس‌تر است. ریکاوری پس از سکته مغزی موجب حفظ سلامتی بیمارمی‌شود. این عمل به مغز اجازه میدهد خود به خود بهبود یابد. کمک به بیماران و خانواده‌های آن‌ها در ایجاد تغییر در خانه‌هایشان بخشی از درمان محسوب می شود. بنابراین فضا زندگی افراد سکته کرده امن تر می شود. بسیاری از بیماران سکته مغزی برای این که بتوانند به فعالیت‌های روزانه خود بازگردند به کاردرمانی نیاز دارند.
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد بیماری ها به دیگر مقالات مراجعه کنید.