استون چیست و کاربردهای استون

ارسال توسط

ali

در تاریخ 01/09/2020

استون چیست و کاربردهای استون

استون یا دی متیل کتون ، با نام علمی Acetone ، مهم ترین و ساده‌ترین مایع عضو گروه کتون هاست ،که ، شفاف ، بی رنگ ، سمی ، روان وبا بویی شبیه به بوی میوه، با فرمول شیمیاییCH₃)₂CO) می باشد. استون یکی ازلکه برها به شمار می رود که توسط حییم وایزمن کشف شده است. این ماده فرار و به شدت آتش گیر ، به دلیل قطبیت بالا ، یکی از رایج ترین حلال های آلی در فرآیند های شیمیایی می باشد. استون یا پروپانون ، به خوبی در آب ، اتر و اتانول در تمام نسبت ها حل می‌شود و معمولا به عنوان حلال وپاک‌کننده لاک ناخن استفاده می‌شود.

نام های دیگر استون

دى متیل فرمالدهید.
دى متیل کتون.
کتون پروپان.
بتا کتون پروپان.
پیروستریک اسید.
٢- پروپانون.
پیروستریک اسید.
پیروستریک اتر.

واکنش های استون با مواد دیگر

از ترکیب استون و هیدروژن پروکسید (آب اکسیژنه) ، استون پروکسید که از دسته مواد منفجره بسیار حساس و قدرتمند است ، تشکیل می شود. ترکیب نیترو سلولز آغشته به استون (استون نیترو سلولز را در خود حل می‌کند) ، با استون پروکسید ، آن را قوی تر و پایدارتر می‌کند. استون تحت اثر هوا و نور و در حضور یک کاتالیزگر، اکسید کننده های قوی و فلزات آلومینیوم و مس ، می تواند فرایند پلیمر شدن را انجام دهد. این واکنش ، با آزاد کردن گاز و مخلوط شدن آن با هوا می تواند سبب انفجار شود. استون همچنین می تواند در حضور رطوبت کافی با فلزات آهن و استیل واکنش دهد.

مشخصات استون

مشخصات فیزیکی و شیمیایی استون به شرح زیر است :

نام گذاری آیوپاک : 2- پروپانون.
فرمول مولکولی : CH3COCH3.
نقطه جوش : 3/56 درجه سانتی گراد یا 4/329 درجه کلوین.
چگالی استون :784 kg/m³.
حلالیت در آب :کاملا قابل حل.
شکل ظاهری : مایع بی رنگ، فرار و قابل اشتعال ، با بوی نافذ.
وزن مولکولی : 58.08 g/mol .
نقطه ذوب : 95-درجه سانتی‌گراد یا /2178 درجه کلوین.
دانسیته : 0.79 g/cm³
خطرات: به شدت آتشگیرو سوزش آور.
فشار بخار نسبی : 0/788.
گرانروی :0/786.
نقطه فلش یا اشتعال : 18- درجه سانتی گراد.
شکل مولکولی : مثلث مسطح یا سه گوش .
شکل فضایی مولکول : استون تری گونال.
CASS NUMBER : 1-64-67.
جرم مولی : 095

استون ، ترکیبی غیر معدنی است که به دلیل فراربودن ، به سادگی تبخیر می شود . درضمن ، این ماده برای محیط زیست سازگار می باشد و مشکلاتی برای موجودات ایجاد نمی کند.

کاربردهای استون

استون ، یکی از رایج ترین و بهترین حلال های آلی است که در فرآیند های شیمیایی ، واکنش های آلی ، کروماتوگرافی و تبلور مجدد استفاده می شود و با توجه به ویژگی های خاص خود ، کاربرد های گسترده ای در صنعت و مصارف دیگر دارد. در ذیل ، کاربردهای استون را بررسی می کنیم :

استون به عنوان حلال :

استون به طور کلی ، به عنوان حلال در فرمولاسیون موادی هم چون اکریلیک و رنگ ها ، رنگ برای عصاره گیری ،کفپوش های براق کننده ، پلی اکریلات ها ، صنایع الکتریکی ، جوهرهای چاپ در پرینترها،

رزین الکل های نیترو سلولز، حمل کننده استيلن سيلندرها ، رزین های آلکیدی و پلی وینیل استات ، صنعت رزین های طبیعی و مصنوعی ، چربی گیری فلزات پیش از رنگ آمیزی ، پوشش های سطوح مواد شوینده، تمیز کننده و تینرها و … استفاده می شود.

از کاربردهای استون در تولید حلال های دیگر مثل متیل ایزوبوتیل کتون و متیل ایزوبوتیل الکل ، می توان نام برذ. از حلال های وابسته به این ماده ، می توان به آب، اتانول ، تولوئن و ایزوپروپانول ، اشاره کرد.

استون در مواد مراقبت از پوست ومو :

معروف ترین کاربرد آن پاک کننده رنگ ناخن یا لاک پاک کن می باشد ، ولی در مواد آرایشی دیگری مثل کرم های پوست و مو ، نیز کاربرد دارد . همچنین یک ماده اساسی در لایه بردارها به ویژه برای مقابله با آکنه است.

استون در داروسازی :

استون ، به عنوان یک حلال دارو استفاده می شود.

نساجی :

استون دراین صنعت ، پاک کننده انواع روغن و سایر مواد چسبنده ، از پارچه های خام مانند پنبه یا ابریشم است.

الکترونیک :

برای کارکرد بهتر بعد از اتمام کار از این حلال استفاده می شود.

محیط زیست :

برای از بین بردن لجن ها کاربرد دارد و برای محیط زیست نیز غیر سمی است.

صنعت نفت :

یک افزودنی برای بنزین می باشد که باعث میشود بنزین بهتر بسوزد و کارآیی بالاتری بدهد.

حد واسط شیمیایی :

استون ، به عنوان ماده شیمیایی واسطه مورد نیاز در تولید موادی مانند پلاستیک ، الیاف سنتزی، داروها و سایر مواد شیمیایی به کار گرفته می شود. این ماده ، در سنتز متیل متاکریلات، تولید حلال هایی مانند متیل ایزوبوتیل الکل و متیل ایزوبوتیل کتون استفاده می شود. بیشترین کاربرد این ترکیب در تولید متیل متاکریلات (MMA) و بیسفنول ای (BPA) می باشد.

یکی از مهم ترین مشتقات MMA ، پلی متیل متاکریلات می باشد که برای تولید محصولات آکریلیک (PMMA) ، از جمله ورقه های آکریلیکی کاربرد دارد. کاربرد PMMA در پنجره ها ، نورگیر سقف ، علائم ، تجهیزات روشنایی ، بخشی از لوازم خودرو ، تجهیزات پزشکی و لوازم خانگی می باشد. متاکریلات ها در پوشش های لاتکس و در صنایع خودرو سازی ، معماری ، لوازم چوبی و لاک و مینا کاربرد دارند.

تهیه ترکیبات :

این ماده شیمیایی در تهیه ترکیباتی هم چون موارد زیر به کار گرفته می شود :

A ایزوبوتیل کتون.
آنتی اکسیدان ها.
کتون های سنگین.
رقیق کردن رزین پلی استر .
بیسفنول ای (BPA) مورد استفاده در علف کش ها.
تصفیه و تغلیظ فرمالدهید، ویتامین های میانی و دی فنول آمین ها.

مصارف آزمایشگاهی استون:

استون در بعضی موارد ، به عنوان حلال قطبی یا پروتیک ، در واکنش های آلی همانند 2SN استفاده می شود. این ماده شیمیایی ، همچنین ، به عنوان ردیاب فلئورسانس به کار برده می شود ،چون در نور فرا بنفش ، فلِئورسنت می باشد.

مصارف پزشکی و بهداشتی استون :

استون در درمان جوش ها و لایه برداری پوست خشک بدن ، نقش مهمی دارد. این ماده شیمیایی یا به همراه سپتیسول ، در تمیز کردن و خشک کردن پوست بدن ، قبل از تماس ترکیباتی مثل سالیسیلیک اسید، گلیکولیک اسید و اتانول به کار برده می شود. این ماده هم چنین در تولید قرص ها و مایعات پر کننده یا مواد اولیه فعال ، نقش دارد. این فرآیند منجر به تولید قرص های مقاوم یا چگالی بالا می شود. این ماده ، به عنوان یکی از مهم ترین مواد افزودنی در صنایع مواد غذایی نیز استفاده می شود.

مصارف خانگی استون :

از جمله مصارف خانگی آن ، می توان به عنوان پاک کننده لاک ناخن و تینر رنگ آمیزی اشاره کرد. این ماده برای پاک کردن باقی مانده های مواد شیمیایی روی ظروف شیشه ای و چینی ، بسیار پرکاربرد است. همچنین، آرایشگران برای جدا کردن مواد چسبنده ، کلاه گیس ها را در حمامی از این ماده غوطه ور می کنند. این ترکیب مفید ، برای صیقل دادن صفحات پرینترهای سه بعدی نیز به کار می رود.