فشار خون (Blood pressure) در واقع یک نیروی طبیعی دربدن و سیستم گردش خون است. که اگر در حالت طبیعی خود باشد. مزایایی همچون رساندن گلبول های سفید، هورمون ها و آنتی بادی ها به منظور بالا بردن ایمنی بدن و تنظیم قند خون برای مثال با انسولین دارد اما ممکن است، این عمل طبیعی گاهی برای انسان خطرساز شود.
این بیماری یا پرفشاری خون زمانی اتفاق می افتد، که سرخرگ های بزرگ قابلیت ارجاع و استحکام خود را از دست بدهند و عروق کوچک نیز باریکتر شوند. و فشار خون در شریان ها بالا برود، در این هنگام زنگ خطر این بیماری به صدا در می آید.
این عارضه در افراد مسن شایع تر از افراد جوان است و طبق تحقیقات از هر 4 نفر 1 نفر به این بیماری مبتلاست و اگر چه در سنین کمتر در مردان شایع تر است اما در سنین بالا درصد ابتلای خانم ها افزایش می یابد .
علائم بیماری :
در حالت کلی این بیماری بی علامت و خاموش است و در دراز مدت ایجاد می شود و هرچه زودتر تشخیص داده شود روند درمان آن نیز ساده تر طی می شود ،اگر زمانی این علائم را مشاهده کردید سریعا به پزشک مراجعه کنید.
از علامت های شایع فشار خون می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سردرد
- تنگی نفس
- خونریزی بینی(خون دماغ)
- گرگرفتگی
- سرگیجه
- درد قفسه سینه
- وجود خون در ادرار
- تغییر دید
عواملی که باعث بالا رفتن فشار خون می شود:
این عوامل دو نوع پرفشاری اولیه و پرفشاری ثانویه دارند.
پرفشاری اولیه: این نوع پرفشاری که به پرفشاری اساسی نیز شناخته می شود هیچ گونه دلیل خاصی برای بروز ندارد و افراد زیادی نیز به آن مبتلا می شوند که عوامل زیر میتواند در بروز این مشکل نقش داشته باشد:
- ژن: برخی افراد به صورت ژنتیکی و ارثی دچار این بیماری می شوند .
- تغییرات فیزیکی: برخی تغییرات در بدن می توانند عامل بروز بیماری های این چنینی باشند برای مثال اگر فعالیت کلیه فردی دچار تغییرات شود این تغییرات میتوانند به بالا رفتن فشار خون فرد ختم شوند.
- محیط: منظور از محیط ،سبک زندگی است . از آنجایی که سبک زندگی ناسالم اعم از عدم تحرک،عدم رژیم غذایی و اضافه وزن تاثیر مستقیمی بر روی فعالیت های بدن دارند منجر به افزایش فشار خون نیز می شوند.
پرفشاری ثانویه: این نوع از پرفشاری برخلاف نوع اولیه به سرعت رخ داده و دارای شدت بیشتری است،از بیماری ها و عوامل بروز پرفشاری ثانویه می توان به بیماری کلیوی،مشکلات تیروئیدی،مصرف مواد مخدر،عوارض جانبی دارو ها و … اشاره کرد.
اندازه گیری فشار خون:
برای اندازه گیری ، از دستگاه فشار سنج استفاده می شود که در هنگام نشان دادن نتیجه دو عدد را ثبت می کند:
فشار سیستولیک: این عدد که در قسمت بالای دستگاه نشان داده می شود فشاری را نشان می دهدکه خون به دیواره سرخرگ ها می فرستد.
فشار دیاستولیک: این عدد در قسمت پایینی دستگاه نشان داده می شود و نشان دهنده فشاری حداقل است که هنگام استراحت قلب به دیواره سرخرگ ها ارسال می شود.
اندازه گیری فشار خون و نحوه خوانایی
آسیب های ناشی از فشار خون بالا:
این بیماری که به بیماری خاموش نیز معروف است ،ممکن است تا چند سال علائم آشکاری نداشته باشد و اگر فردی به آن پی نبرد و آن را درمان نکند منجر به آسیب های زیر می شود:
- آسیب قلبی:
زمانی که فشار خون بالا می رود پمپاژ قلب نیز بیشتر می شود و عضلات قلب تحت تاثیر این پمپاژ تحت فشار بیشتری قرار می گیرند و قلب بزرگتر می شود و در نتیجه عوارضی مانند نارسایی قلبی،حمله قلبی،مرگ قلبی ناگهانی و آریتمی به وجود می آید.
- آسیب مغزی:
آسیب مغزی مربوط به تغذیه خونی مغز می شود که باید غنی از اکسیژین باشد ،اگر این اتفاق
نیفتد آسیب هایی مانند انسداد موقت جریان خون به مغز و از بین رفتن سلول های مغزی پیش
می آید که در نهایت منجر به مرگ مغزی می شود.
- آسیب شریان ها :
از ویژگی های شریان های معمولی و سالم انعطاف پذیری و استحکام است تا خون آزادانه در شریان ها حرکت کند.حال اگر فشار خون باعث سخت شدن و منقبض شدن شریان ها شود باعث می شود که چربی ها به راحتی در عروق رسوب کنند و حرکت خون سخت شود و سکته قلبی رخ بدهد.
فشار خون بالا در خانم های باردار:
با اینکه این عارضه در خانم های باردار به فرزند انتقال داده نمی شود اما برای حفظ سلامت ،کنترل آن در بارداری مهم است.
از عوارض این بیماری برای خانم های باردارمی توان به کاهش عملکرد کلیه ها اشاره کرد.
اما نگران نباشید اگر در دوران بارداری دچار فشار خون بالا شدید ،این بیماری پس از زایمان رفع خواهد شد.
برای اندازه گیری فشار خون در زنان باردار معمولاً در محل بیمارستان ها و یا درمان گاه ها و بوسیله فشارسنج عقربه ای پایه دار انجام می گیرد. که حساسیت و دقت بالای برخوردار می باشند.
فشار خون بالا در خانم های باردار
پیشگیری از بیماری فشار خون:
اگر بخواهیم به طور مختصر راه های پیشگیری از این بیماری را توضیح دهیم میتوانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- مصرف غذاهای سالم در رژیم غذایی
- حذف شکر
- اندازه گیری و کنترل مرتب فشار خون
- کاهش وزن
درمان فشار خون بالا:
این درمان نسبت به نوع اول و دوم متغیر است .
- درمان پرفشاری اولیه: در درمان این نوع پرفشاری اغلب تجویز تغییر سبک زندگی مانند رعایت رژیم غذایی،ورزش های سبک و کاهش وزن توسط پزشک کفایت می کند و در بعضی مواقع حساس تر تجویز دارو راه حل ممکن است.
- درمان پرفشاری ثانویه: در این مورد ،مصرف برخی داروهایی که باعث تشدید افزایش فشار خون شده حذف می شود و داروهای جایگزین توسط پزشک معالج تجویز می گردد.
درمان خانگی :
بشقاب غذایی یک بیمار دارای فشار خون بالا باید شامل موارد زیر باشد.
- مصرف کمتر گوشت و افزودن به مقدار مصرف گیاهان
برای رهایی از چربی و ترانس حاصل از مواد غذایی لبنی و گوشت قرمز، روی آوردن به سبزیجات برگ دار مثل کاهو و میوه و صیفی جات و حتی پروتئین های کم چرب سالم مانند ماهی و مرغ بهترین گزینه است.
- کاهش مصرف سدیم
سدیم غذاهای رستورانی و آماده نسبت به غذاهای تازه بسیار بیشتر است و برای کاهش مصرف سدیم ،کاهش نمک خوراکی بسیار تاثیرگذار است و میتواند به سلامت این افراد کمک کند.
- کاهش مصرف شیرینی جات به میزان حداقل آن
مصرف قند طبیعی مانند میوه جات را جایگزین قند مصنوعی مانند شیرینی جات که کالری بسیار بالایی دارند بکنید تا از سلامتی بیشتری برخوردار باشید.
رژیم غذایی فشار خون بالا