آنتی اکسیدان ها وسیله دفاعی بدن مقابل رادیکال های آزاد می باشند. این ترکیبات شیمیایی توانایی خلع صلاح کردن ترکیبات مضر از جمله رادیکال های آزاد را دارند.
در طی فرایندهای سوخت و سازی بدن و متابولیسم انرژی، رادیکال های آزاد تولید می شوند. این واکنش دهنده ها با توجه به ساختارشان تمایل بسیاری به ترکیب شدن با مولکول ها و ترکیبات دیگر دارند. چنانچه مانعی سد راه این میل ترکیبی آن ها قرار نگیرد، در کار مولکول ها و ترکیبات دیگر اختلال ایجاد شده و آسیب های جدی به غشا و ساختار سلول ها وارد خواهد آمد.
فعالیت آنتی اکسیدان ها موجب می شود که بدن از رادیکال های آزاد و دیگر واکنش دهنده های مضر پاک نگه داشته شود. از این رو آنتی اکسیدان ها تقویت کننده سیستم ایمنی بدن به شمار می آیند.
دلایل کمبود آنتی اکسیدان
دلایل مختلفی برای کمبود این ترکیبات سودمند در بدن وجود دارد که عبارتند از:
- تغذیه نامناسب و تغییر سبک زندگی
متاسفانه در سال های اخیر سبک زندگی غربی در بیشتر جوامع بسیار گسترش یافته است. مصرف فست فود ها و غذاهای چرب و عدم استفاده کافی از مواد غذایی مفید مهمترین دلیل کاهش مقدار آنتی اکسیدان در بدن می باشد.
علاوه بر آن، پرخوری، یکی دیگر از اثرات زندگی مدرن نیز، باعث افزایش رادیکال های آزاد و کمبود نسبی آنتی اکسیدان در بدن می باشد. با افزایش کالری دریافتی، سوخت و ساز بدن و تولید انرژی بالا می رود.
در طی فرایند هضم و جذب مواد خوراکی مصرف شده، رادیکال های آزاد بیشتری تولید می شوند. در نتیجه مقدار آنتی اکسیدان های موجود در مقایسه با رادیکال های آزاد نسبتا کم خواهد بود. به همین دلیل است که کاهش کالری دریافتی برای سلامتس مفید می باشد.
- مصرف بی رویه مکمل ها
چنین تصور می شود که مکمل ها برای سلامتی بدن مفید و لازم هستند. اما همیشه این طور نیست. باید توجه داشت که مکمل با تجویز پزشک و بنابر ضرورت می بایست مصرف شود. مصرف زیاده از حد آنها می تواند در عملکرد سایر ترکیبات موجود در بدن خلل ایجاد کرده و آثار عکس داشته باشد.
- قرار گرفتن در معرض الاینده های شیمیایی
آآلاینده های شیمیایی می توانند باعث افزایش رادیکال های آزاد و اثار مخرب آن ها بر سلامتی بدن بشوند. آلاینده های موجود در هوا خصوصا سرب بسیار برای سلامت ما مضر هستند.
عوارض کمبود
چنانچه در اثر تغذیه نامناسب و یا عوامل دیگر مقدار آنتی اکسیدان ها کمتر از مقدار رادیکال های آزاد تولید شده در بدن باشد، سیستم ایمنی بدن قادر به مقابله با واکنش دهنده ها نخواهد بود. این امر موجب تجمع سلول های تخریب شده و نهایتا بیماری خواهد شد.
پیری زود رس، خطر ابتلا به سرطان، کاهش سیستم ایمنی بدن، ژن های معیوب در DNA از عوارض ازدیاد رادیکال های آزاد و ناکافی بودن آنتی اکسیدان ها می باشد.
منابع سرشار از آنتی اکسیدان
بهترین منابع آنتی اکسیدانی چیست؟
از بهترین منابع آنتی اکسیدان به موارد زیر باید اشاره کرد:
- ویتامین E و ویتامین C
بهترین آنتی اکسیدان هایی که با مصرف مواد خوراکی بدست می آیند، ویتامین E و ویتامین C می باشد. منابع غذایی بسیاری وجود دارد که سرشار از این ویتامین ها می باشند. کافیست تا با گنجاندن روزانه برخی از آن ها در رژیم غذایی خود، نیاز بدن به آنتی اکسیدان ها را براورده کنید.
روغن ماهی، روغن های گیاهی، مغزها و دانه ها تامین کننده های خوبی برای ویتامین E می باشند. ویتامین C نیز در توت ها، مرکبات، انواع فلفل و سبزیجاتی که برگ های سبز رنگ دارند، موجود است.
منابع غذایی حاوی ویتامین C
آنتی اکسیدان های خوراکی دیگری نیز وجود دارند که عبارتند از:
- ویتامین A: هویج، تخم مرغ، جگر و شیر
- بتا کاروتن: هویج، کدو، سیب زمینی شیرین.
- لیکوپن: بیشتر میوه های قرمز رنگ مانند گوجه فرنگی (پخته شده)، گیلاس، آلبالو، هندوانه
- لوتئین: سبزیجاتی که برگهای سبز رنگ دارند مانند کاهو، بروکلی
- سلنیوم: پروتئین ها، غلات کامل، مغزها
منابع سرشار از ویتامین E
علاوه بر موارد ذکر شده، ویتامین B2 نیز به عنوان یک آنتی اکسیدان شناخته می شود. این ویتامین در شیر تازه بسیار وجود دارد. B2 را شاخص کیفیت غذا نیز می نامند. به این معنی که اگر در غذای روزانه فرد میزان این ویتامین کافی باشد، میتوان تا حدودی مطمئن بود که بقیه مواد مفید غذایی را نیز دریافت کرده است.
مکمل های غذایی نیز میتوانند در این زمینه مفید باشند. پزشک با بررسی رژیم غذایی شما و آزمایش خون، درصورت نیاز بدن شما، مکمل مناسب را تجویز می نماید.
نکته پایانی
در بدن ما آنتی اکسیدان های طبیعی از جمله سوپراکسیداز ها وجود دارد. چنانچه تعادل شرایط متابولیکی بدن برقرار باشد، آن ها به خوبی از پس رادیکال های آزاد تولید شده بر می آیند. اما بهتر است همواره از غذاهای مفید در این زمینه استفاده شود تا آسیب واکنش دهنده ها را به حداقل برسانیم.
بطور کلی هر چه غذا تازه تر باشد، آنتی اکسیدان بیشتری در خود خواهد داشت. از این رو استفاده از مواد غذایی تازه و خام دارای اهمیت بیشتر می باشد. با مصرف اینگونه مواد خوراکی، می توانید سیستم ایمنی بدن خود را تقویت نمایید.
علاوه بر آن، جلوگیری از پیری زودرس، کاهش ریسک ابتلا به بیماری هایی همچون سرطان، سلامتی و شادابی پوست و همینطور افزایش سرزندگی عمومی بدن را بدست خواهید آورید.
از دیگر مقاله های سایت بی تو بی کالا :