آنتی اسکالانت Antiscalant از جمله مواد شیمیایی رسوب زا در صنعت تصفیه آب میباشد و بیشترین کاربرد آن در سیستم های تصفیه آب اسمزمعکوس برای جلوگیری از خراب شدن غشای سیستم ممبران می باشد.علیرغم اینکه هفتاد درصد کره زمین از آب تشکیل شده است اما می دانیم امروزه در دنیا مشکل کمبود آب وجود دارد زیرا بیشتر این مقدار را آب های تصفیه نشده دربرمیگیرند.
صنعت مواد شیمیایی امروزه در دنیا یکی از مهمترین و پرکاربردترین صنایع به شمار می آید مخصوصا آنجاییکه نیاز به خالص سازی وتصفیه یک ماده باارزش در میان باشد، به موجب همین امر استفاده از آب شیرین کن ها حائزاهمیت است.
آنتی اسکالانت چیست؟
نمک های موجود در دستگاه های تصفیه آب باعث ایجاد گرفتگی و اختلال و کاهش عمرممبران دستگاه تصفیه میشوند، آنتی اسکالانت نوعی ماده شیمیایی رسوب زاست که مانع تشکیل نمک ها بر روی ممبران میشود و از پوسته پوسته شدن غشای دستگاه RO تاحد قابل توجهی جلوگیری میکند.
آنتی اسکالانت در تصفیه آب
انواع آنتی اسکالانت
با دانستن این نکته که مواد ضدرسوب بسته به ترکیب و فرمول شیمیایی گوناگونی متفاوتی دارند می توان آن ها را در به دو دسته پایه فسفاتی و پایه پلیمری تقسیم کرد.
پایه فسفاتی:در این نوع از آنتی اسکالانت ها کربوکسیلیک و فسفاته وجود دارد و به عنوان ضد رسوب قوی در دستگاه ها تصفیه آب عمل می کنند.
پایه پلیمری: این نوع از موادضدرسوب مانع ایجاد رسوبات کربناته و سولفاته می شوند ودر شیرین سازی آب دریا کاربرد دارند.
از نگاه میزان PHمیتوان آنتی اسکالانت ها را در سه گروه زیر جای داد:
آنتی اسکالانت اسیدی:میزان PHاین نوع کمتر ازسه (PH<3)میباشد که در حذف رسوبات کربنات کلسیم،آهن و کربنات سولفات مؤثرند.
قلیایی:از ویژگی های بارز این دسته میتوان به عنوان مواد ضدرسوب یون های فلزی از جمله آهن و آلومینیوم نام برد.این نمونه پایه فسفاته دارند واگر آنالیز دستگاه تصفیه نشان دهد که رسوبات موجود ار نوع فلزی هستند بهترین انتخاب می باشند و قطعا عملکرد بسزایی خواهند داشت.
آنتی اسکالانت خنثی:گروه سوم این دسته بندی بازهPHبین6-5را دارند وچون خنثی هستند در ممبران های مختلف کاربرد دارند.
شرایط محیطی نگهداری ازآنتی اسکالانت چگونه باشد؟
–محیط نگهداری باید تاریک و عاری از رطوبت باشد.
-دمای محیط باید متعادل باشد.
-محفظه نگهداری آنتی اسکالانت ها باید دربسته و ترجیحا از جنس پلاستیک وپلی اتیلن باشد.
-از نگهداری آنتی اسکالانت های اسیدی و قلیایی در مجاورت یکدیگر اجتناب شود زیرا باعث واکنش میان آنها میشود و باعث میشود کارایی لازم و اثرگذار را نداشته باشند.
-درصورت نشتی آنتی اسکالانت در واحد تزریق محل را با خاک و ماسه پرکنید و مواد نشتی را با مواد مناسبی مانند آهک خنثی کنید.
فیلترممبران
اساس کار آنتی اسکالانت
عملکرد این ماده به این صورت است که هنگامی که املاح و نمک های محلول مثل کربنات کلسیم،سولفات کلسیم،سولفات باریم و…در دستگاه تصفیه انباشته می شوند آنتی اسکالانت با ترکیب شدن به این آلاینده های موجود در آب مانع چسبندگی آنها
میشود و با رسوب زایی سبب بهبود عملکرد ممبران، افزایش جریان عبورآب، افزایش فشار آب وکاهش هزینه ها،افزایش کیفیت آب و درنهایت افزایش طول عمر دستگاه تصفیه می شود.
با انتخاب آنتی اسکالانت مناسب میتوان هزینه های جاری را کاهش داد شاید در ابتدا مصرف آنتی اسکالانت هزینه بالایی داشته باشد اما قطعا در درازمدت سبب کاهش هزینهها میشود زیرا قیمت ممبران به مراتب بیشتر خواهد بود.همواره باید این نکته را درنظرداشت که به همان میزان که مواد ضدرسوب میتوانند در کارایی و بهبود عملکرد دستگاه مفید باشند استفاده نادرست و غیراصولی ازآنها آسیب های سنگینی به دستگاه وارد میکنند.
تاریخچه مصرف آنتی اسکالانت ها
سابقه استفاده از آنتی اسکالانت ها به حدود دوقرن پیش میرسد و تا کنون مورد استفاده قرار می گیرد. امروزه باتوجه به پیشرفت تکنولوژی و به کمک نرم افرارهای محاسباتی می توان میزان رسوب و به دنبال آن مقدار آنتی اسکالانت تزریقی برای از بین بردن رسوب ایجاد شده را تعیین نمود.
نحوه تزریق آنتی اسکالانت ها
محل تزریق ماده ضدرسوب در سیستم های اسمزمعکوس(RO)بعد از فیلترشنی و کربنی وقبل از فیلترمیکرونی است که در این صورت عملکرد فیلتر میکرونی بهتر و درنهایت افزایش عمر ممبران میشود زیرا از ایجاد رسوب در غشای ممبران ممانعت می کند.
میزان دوز مصرفی
همواره باید این نکته را در نظرداشت که مقدار دوز تزریقی ماده رسوب زا بسیار مهم است زیرا اگر مقدار کمی از آن تزریق شود تاثیرچندانی در جلوگیری از ایجاد رسوب در دستگاه نخواهد داشت و هزینه کردن بیهوده است وبرعکس اگر میزانی بیش از حدمجازبه دستگاه تزریق شود باعث رسوب خود این مواد بر روی غشا وایجاد گرفتگی ودرمواردی سبب خوردگی تجهیزات بخاطر محیط اسیدی ایجاد شده میشود.
نکته دیگری که باید به آن توجه شد انتخاب فواصل زمانی مناسب برای تزریق مواد ضدرسوب است.
مقدار آنتی اسکالانت تزریقی به عوامل زیر وابسته است:
-آنالیز آب ورودی
-میزان جریان ورودی
-مقدار سختی آب ورودی
-میزان دبی آب
-دمای آب
-میزانPH آب
-نوع ممبران
مقدارآنتی اسکالانت لازم را با آب تصفیه رقیق می کنند وبا دوزینگ پمپ بادوز مناسب به سیستم تزریق می کنند.می توان ازطریق نرم افزارهای تخصصی مثل COROLAدوز مصرفی را تعیین کرد اما بطورکلی معمولا میزان دوز تزریقی بینppm 1-6 است.
تمیزکننده سیستمRO
موارد ایمنی استفاده از آنتی اسکالانت ها
-همانطور که میدانیم آنتی اسکالانت ها موادشیمیایی خطرناکی هستند که درصورت تماس با بدن فرد صدمات جبران ناپذیری دارند از این رو تاکید میشود که به هنگام استفاده از آنها حتما پوشیدن وسایلی مثل دستکش،عینک مخصوص مواد شیمیایی، وماسک فیلتردار ضروری است.
-درصورت تماس آنتی اسکالانت با پوست بدن باید به مدت حداقل15 دقیقه با آب فراوان شسته شود زیرا آنتی اسکالانت ها حساسیت زا هستند و باعث بروز التهاب و سوزش موضعی میشوند.
– حتما مراقب باشید آنتی اسکالانت با چشم تماس پیدا نکند زیرا باعث صدمات جبران ناپذیری به چشم میشود،درصورت تماس آنها با چشم با آب فروان و به مدت 15دقیقه شست وشو شود.
-در صورت استشمام آنتی اسکالانت ها، فرد آسیب زده حتما به محیط باز منتقل شود و درصورت نیاز از دستگاه تنفس مصنوعی استفاده شود زیرا این مواد رسوب زا آسیب های خطرناکی به ریه های انسان وارد میکنند.
برندهای معروف آنتی اسکالانت ها وارداتی در بازار
ازجمله معروفترین موادضدرسوب موجود دربازار میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
-آنتی اسکالانت جنسیسGenesys :این ماده ضدرسوب برپایه فسفاته است و برای بسیاری از رسوبات معدنی مؤثر است همچنین مانع تشکیل رسوبات فلزی مانند آهن، منگنز و آلومینیوم برسطح غشا میشود.
– فلوکن :از این نوع آنتی اسکالانت برای سیستمهای RO (اسمزمعکوس) استفاده میشود.
-آنتی اسکالانت آویستا: از این نوع برای زودودن رسوباتی مثل کربنات کلسیم،سولفات کلسیم، سولفات باریم استفاده می شود.
از آنجایی که قیمت این آنتی اسکالانتها بسته به غلظت و کیفیتشان متفاوت است همواره باید درنظر داشت که آنتی اسکالانت ها را از شرکت های معتبر خریداری کنیم و از غلظت و استاندارد آن ها اطمینان حاصل کنیم.