کودهای شیمیایی :
کود های شیمیایی باعث افزایش تولید محصول می شوند.این کودها آسیب بسیار بالایی به خاک و موجودات و در کل به سیستم اکوسیستم وارد می کنند.این نوع کود تحول بسیار بالایی در صنعت کشاورزی وارد کرده است.
هر ماده که به خاک اضافه بشود تا موجب تقویت و حاصلخیزی کیفی و کمی آن بشود، کود نام دارد. از نظر کلی کودها به 3 گروه تقسیم می شوند که به ترتیب کودهای شیمیایی، کود آلی و کود بیولوژیک هستند.
ترکیب شیمیایی و درصد خلوص کودهای مختلف حاوی یک عنصر، بسیار متفاوتند. این تفاوت‌ها بر مورد مصرف، نحوه پخش، زمان کوددهی و اثر بخشی کودها تاثیر بسیار مهمی دارند. بنابراین شناخت کافی از انواع کودهای شیمیائی قبل از انتخاب و یا مصرف آنها ضرورت دارد.
تفاوت بسیار زیادی در بین کودهای گوناگون با توجه به میزان ترکیب شیمیایی و درصد خلوص موجود در آن ها می باشد. در نتیجه برای استفاده از این کود ها باید به باید یک سری نکات توجه کرد.
این نکات شامل مورد مصرف و شیوه پخش آن کود، زمان کوددهی و تاثیرگذاری این کودها بر خاک می باشد.
از نظر کلی کودهای شیمیایی به دو گروه عناصر پرمصرف گیاه(ماکرو المنت) و عناصر کم مصرف گیاه (میکرو المنت) تقسیم می شود.
عناصر پر مصرف (ماکرو) شامل : ازت – فسفر – پتاس – منیزیم- کلسیم
عناصر کم مصرف (میکرو) شامل : آهن – روی – مس- منگنز – بور
کودهای شیمیایی بر اساس نوع عنصر سازندشان دسته بندی می شوند. کودهای شیمیایی مانند کودهای ازتی، فسفری و پتاسیم دار شامل یک یا دو عنصر می باشند. اگر همه عناصر سازنده یک کود به میزان متناسبی باشد به اصطلاح بهآن کود کامل گفته می شود. کودهای شیمیایی در کارخانجات کود سازی تولید می‌گردند. تولید کودهای شیمیایی بر طبق واکنش زیر صورت می گیرد:
واکنش هابر- بوش
کودهای شیمیایی در کشاورزی
خواص کودهای شیمیایی ازت :
این کود به صورت‌‌های نیترات ، یون آمونیم و اوره بوده و قابل جذب توسط گیاه است. نیترات آمونیم ۳۳ درصد ازت داشته و هر دو فرم ازت آن قابل جذب گیاه می باشند. چون دارای بار منفی است جذب کلوئید‌های خاک نشده و در معرض شستشو از خاک است. اما چون دارای بار مثبت است جذب کلوئید‌های خاک می‌گردد. شایع ترین کود ازت در ایران ، کود اوره است. اوره ترکیبات آلی بوده و به به همین شکلتوسط گیاهان جذب می شود.همچنین از این نوع کود در برگ گیاهان به منظور محلول پاشی مورد استفاده قرار می گیرد. اوره نیترات آمونیم را میتوان پیش از کاشت محصول و بعد از مدتی پس از رشد گیاه به خاک اضافه کرد. سولفات آمونیم علاوه بر ازت دارای ۲۴ درصد گوگرد است. همچنین هیدرات آمونیم را قبل از کاشت به وسیله سرنگ‌‌های مخصوص در زیر لای‌‌های از خاک تزریق می کنند.
نیترات کلسیم و نیترات پتاسیم میزان درصد کمی ازت را شامل می شود و به مقدار پایینی از آن در کشاورزی مورد استفاده قارا می گیرد. این کودها بیشتر در محلول‌‌های غذائی به عنوان منابع کلسیم یا پتاسیم استفاده می شوند.
انتخاب کود شیمیایی :
انتخاب کودهای شیمیایی برای استفاده در کشاورزی باید به چندین مورد را مورد توجه قرار داد. یکی از این موارد میزان قیمت کود است. کود اوره نسبت به کود سولفات آمونیوم خیلی قیمت پایین تری دارد. کود دارای ۴۶ درصد ازت و کود سولفات آمونیوم ٢١ درصد ازت می باشد. شرایط خاک نیز می‌تواند در انتخاب کود عامل مهم و شاخصی به شمار بیاید. در صورتی که خاک به میزان بالایی قلیایی بوده و PH آن بالا باشد، میتوان با استفاده از کود سولفات آمونیوم PH را کم کرد.
کودهای شیمیایی فسفر :
به طور معمول کودهای فسفر‌دار که به خاک اضافه می شوند، به صورت عمده در سال اول توسط توسط گیاه جذب می شوند .همچنین مقدار کمی در طی سال‌‌های آینده توسط جذب گیاه می شود. مقدار مصرف این کودها به روش کوددهی، بافت و ترکیب خاک ، سوابق استفاده کود فسفره در خاک و مقدار کود فسفری که مورد استفاده قرار داده می شود بستگی دارد. میزان محلولیت و حرکت کود فسفره در خاک به صورت محدو می باشد .در نتیجه باید پیش ازکاشت گیاه کودهای فسفره را به خاک اضافه کرد و آنها را مستقیماً در قسمت رشد ریشه قرار داد.
کودهای شیمیایی و تاثیر آن ها بر خاک
کودهای شیمیایی پتاسیم :
به طور کلی کودهای پتاسیمی بیشتر در آب به صورت محلول می باشند و شیوه افزودن آنها به خاک نقش زیادی در اثر بخشی کود ندارد. بیشترین ترکیب پتاسیم در طبیعت به صورت کلرورپتاسیم است. کلرورپتاسیم دارای مقدار زیادی (۶۰ تا ۶۲ درصد) پتاسیم می‌باشد با این حال مصرف کلرورپتاسیم در مواردی که به مقدار زیادی پتاسیم نیاز است چندان مطلوب نیست، زیرا احتمال مسمومیت ناشی از فراوانی کلر پیش می‌آید با این که مقدار کمی کلر برای محصولاتی مانند توتون و پنبه لازم است، اما زیادی کلر در خاک موجب آبدار شدن غده سیب زمینی و نقصان کیفیت توتون می‌گردد. نیترات پتاسیم دارای ۴۴% اکسید پتاسیم است. کودی گران قیمت می‌باشد. سولفات پتاسیم رایج ترین نوع کود پتاسیم است که در کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرد. پتاسیم از تجزیه اولیه بقایای گیاهی نیز به خاک اضافه می‌شود، اما هوموس خاک بعنوان منبع قابل توجه پتاسیم بشمار نمی‌رود، زیرا پتاسیم بوسیله مواد آلی تثبیت نمی‌گردد.
کودهای شیمیایی گوگرد :
در خاک‌‌هایی که به شدت در معرض شستشو قرار دارند کمبود عنصر گوگرد دیده می‌شود. در این شرایط باید گوگرد را به شکل کود به خاک اضافه کرد. مقدار گوگرد کودها را بصورت درصد عنصر گوگرد (s) ذکر می‌کنند. همچنین انتخاب نوع کود گوگرد دار به pH خاک مورد استفاده بستگی دارد. در خاک‌‌های اسیدی میتوان از سولفات کلسیم یا جیپس ب عنوان منبع گوگرد استفاده نمود. این ترکیب دارای ۱۸ درصد گوگرد و ۲۲ درصد کلسیم است. جیپس علاوه بر تامین گوگرد و کلسیم خاک موجب بالا رفتن میزان pH خاک نیز می شود.
کودهای شمیایی کلسیم و منیزیم :
کودهای کلسیم و منیزیم در کشاورزی و خاک کمتر مورد استفاده قرار می گیرند. به این دلیل که در بسیاری از خاک‌‌ها (به استثنای خاک‌‌های نواحی مرطوب) کمبود این عناصر مشاهدهه نمی‌شود. خاک‌‌های نواحی مرطوب اسیدی بوده و برای افزایش میزان PH آنها از کلسیم و منیزیم استفاده می‌شود. در خاک‌‌های اسیدی مقدار زیادی کربنات کلسیم، کربنات مضاعف کلسیم و منیزیم و یا سولفات کلسیم برای اصلاح خاک‌‌های اسیدی مصرف می‌شود. درنتیجه کمبود احتمالی کلسیم و منیزیم نیز بیشتر می شود.
برای دریافت اطلاعات یشتر و مشاهده دیگر مقالات ما اینجا را کلیک کنید.