تاکنون بیش از 200 واکسن برای ویروس کرونا در جهان پزشکی در حال آزمایش یا توسعه و ارزیابی می باشد. در ایران نیز چند نوع واکسن در برای این ویروس در حال آزمایش و ارزیابی می باشد. در این مقاله به بررسی واکسن های ایرانی کرونا که در دست تولید هستند می پردازیم.
واکسن های ایرانی کرونا
واکسن کووید 19 سوبرانا (انستیتو پاستور ایران – کشور کوبا)
از شروع شیوع کرونا، تولید واکسن با کشور کوبا در دستور کار انستیتو پاستور قرار گرفت. این واکسن دارای پروتئین نوترکیب از RBD ژنوم ویروس کرونا است. در این واکسن، رژیم بدون بوستر و همرا با بوستر یا یادآور(دو نوبته) مقرر شده است که با موفقیت در فاز اول و دوم وارد فاز سوم کارآزمایی بالینی خود شده است. در مرحله سوم کارآزمایی این واکسن در دو کشور کوبا و ایران بصورت تصادفی در حال آزمایش است.
فاز سوم واکسن سوبرانا در 7 استان کشور (بابل، کرمان، اصفهان، مازندران، همدان ، یزد، زنجان و هرمزگان) در دو گروه ( گروه اول یا افراد مورد مطالعه 80% گروه دریافت کننده واکسن هستند و گروه دوم که 20درصد را شامل می شود واکسن نما دریافت می کنند) و بصورت انتخاب تصادفی درحال انجام است.
واکسن کووید 19 – سوبرنا
واکسن کووید 19 کووبرکت (موسسه شفا فارمد)
اولین واکسن کرونای تولید داخل کشور است که موفق به دریافت کد اخلاق وکارآزمایی انسانی وزارت بهداشت شده است. این واکسن که در مرحله کارآزمایی می باشد متعلق به شرکت شفا فارمد وابسته به گروه دارویی برکت ستاد اجرایی فرمان امام تولید می شود در این واکسن از ویروس غیر فعال شده که کارآزمایی بالینی دو سوکور (نوعی روش مطالعه) آن فاز اول به بررسی بی خطری و ایمونوژنیسیتی ( ایمنی زایی) در افراد 51 تا 75 سالم صورت گرفته است.
این واکسن در فاز دوم وسوم خود با طراحی کارآزمایی تصادفی، دو سو کور و موازی با گروه کنترل پلاسبو (واکسن نما)در رده سنی 18 تا 75 در حال آزمایش است.
واکسن کووید 19 – برکت
واکسن کووپارس (موسسه تحقیقاتی رازی)
واکسن کووپارس رازی، توسط موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی بر پایه پروتئین نوترکیب اسپایک کووید ساخته شده و از دو بخش آنتی ژن وادوجوانت تشکیل شده است و در سه دوز تزریقی استنشاقی (دو دور اول واکسن بصورت عضلانی و دوز سوم به صورت استنشاقی در روز 51 به داوطلبان تزریق می شود) تولید می شود.
با آزمایش واکسن کووپارس بر روی 500 موش و25 میمون سبز آفریقایی در مدت یکسال و ارسال نتایج به سازمان غذا و دارو تاییدیه های کمیته اخلاق فاز یک و دو کارآزمایی بالینی را دریافت کرد. فاز اول را در اسفند 1399 آغاز و در فرودین 1400 با نمونه 133 نفره با بازه سنی 18 تا 55 سال در دوزهای 5،10،25 میکروگرم در 200 میکرو لیتر پایان یافت.
فازدوم با 500 داوطلب با رنج سنی 18 تا 70 سال در حال انجام است که در این مطالعه دو گروه واکسن و واکسن نما قرار دارند که همچنان ادامه دارد.
واکسن کووید 19 – کوپارس
واکسن فخراواک(موسسه میلاد دارو نور)
واکسن شهید فخری زاده یا سپند واکسنی از نوع ویروس غیر فعال شده می باشد، که اسفند 1399 توانست مصوبه اخلاق در پژوهش از سازمان غذا و دارو را دریافت کند. واکسنی دو دوزی می باشد که تحت مطالعه بالینی دوسوکور با کنترل پلاسبو (واکسن نما) مورد بررسی قرار میگیرد. این واکسن محصول شرکت میلاد دارو نور در زیر مجموعه وزارت دفاع وپشتیبانی نیروهای مسلح قرار می گیرد.
در مطالعه این واکسن آمده که برای بررسی بی خطر، ایمنی زایی و انتخاب دوز مناسب واکسن غیر فعال شده کرونا (MIVAC) صورت گرفته ودر افراد سالم در رده سنی 18 تا 55 ساله بطور تصادفی و دو سو کور با کنترل پلاسبو در حال آزمایش است و فاصله دوزها 2 و3 هفته در نظر گرفته اند.
واکسن کووید 19 – فخراواک(نور)
واکسن کووید 19 سیناژن (مشترک ایران با استرالیا)
پنجمین واکسن کووید که در ایران مجوز کد اخلاق گرفت، واکسن سیناژن می باشد این واکسن نخستین واکسن کووید در بخش خصوصی در ایران است که توانسته به بخش آزماسی بالاینی برسد. این واکسن بطور مشترک با استرالیا تولید می شود.
در واقع این واکسن ابتدا در یک شرکت استرالیایی به نام وکسین که تخصص آن در حوزه تحقیقات واکسن می باشد توسعه یافت و فاز یک را با موفقیت برروی شهروندان استرلیایی گذرانه است و در حال حاضر بعد از پشت سر گذاشتن آزمایشات حیوانی وارد فاز دو می شود. کارآزمایی بالینی فاز دو این واکسن بصورت تصادفی صورت میگیرد و جهت بررسی ایمنی و اثربخشی واکسن نوترکیب با پروتئین اسپایک ویروس SARS-COV-2 (اسپایکوژن) است. که در دو دوز 25 میکروگرم به فاصله 21 روز تزریق می شود (شروع مطالعه از خرداد ماه).
واکسن کووید 19 – سیناژن
سخن پایانی
فارغ ار بحث واکسناسیون گسترده درکشور اقدام دانشمندان و شرکت های دارویی برای ساخت واکسن کرونا اقدامی به جا می باشد. اگر تولید واکسن های ایرانی کرونا با موفقیت و در زمان تعیین شده به نتیجه برسد. کشور می تواند پوشش واکسیناسون خود را کامل کند.
با این حال تا رسیدن کشور به واکسن های داخلی، ورود واکسن ها برای واکسناسیون طیف های مختلف باجدیت دنبال گردد بخصوص برای افراد با خطرات بالا در سریعترین رمان ممکن صورت گیرد و همچنین برای اعتماد علمی و عمومی، نتایج مطالعات فاز اول ودوم و در صورت امکان فاز سوم منتشر گردد.
برای آگاهی از دیگر مقالات ویروس کرونا کلیک کنید.