قطع عضو چیست؟ قطع عضو یعنی برداشتن کل و قسمتی از اندام بدشکل و یا آسیب‌دیده. قطع عضو می‌تواند ناشی از آسیب‌دیدگی تروما باشد و یا نتیجه‌ی یک عمل جراحی برنامه‌ریزی شده برای قطع‌کردن یکی از انگشتان باشد. گاهی می‌توان انگشتانی را که در اثر یک تروما یا سانحه قطع‌شده‌اند را مجددا پیوندکرد اما در برخی موارد پیوند عضو قطع‌شده امکان‌پذیر نیست و یا توصیه‌نمی‌شود. در برخی از شرایط از جمله وجود یک تومور باعث‌می‌شود که انگشت فرد از طریق عمل جراحی قطع‌شود تا سلامت فرد به خطر نیفتد. در این مقاله به بررسی پروتز انگشتان دست و پا می پردازیم.
پروتز انگشتان
قطع انگشت و یا قسمتی از آن جزء شایع‌ترین اشکال از دست دادن قسمتی از دست هستند. شایع‌ترین دلیل قطع انگشتان دست شامل تروما، نبودن انگشت و ناهنجاری ظاهری آن بصورت مادرزادی می‌باشد.
هر گونه ناهنجاری ظاهری مخصوصا دستانی که دائما در دید خود فرد و یا سایرین قرار دارد می‌تواند بر روی موقعیت اقتصادی-اجتماعی وی تاثیر بگذارد. پیشرفت در علم جراحی در شکل‌های پیوند مجدد عروقی در سطح میکرو به بسیاری از افرادی که دچار آسیب‌دیدگی شدید و قطع انگشت بر اثر تروما شده‌اند، کمک‌کرده است. با این حال بازسازی میکرو عروقی در بسیاری از بیماران نتایج عکس به همراه دارد و یا امکان انجام آن وجود ندارد و یا جراحی بصورت ناموفق صورت‌می‌گیرد. می‌توان برای وضعیت این دسته از افراد از پروتز انگشت استفاده‌کرد و به آنان کمک شایانی کرد، علاوه بر مسائل روانی، بیماران همچنین با درد، انقباض، کاهش قدرت چنگ‌زدن و حساسیت شدید نیز روبه رو می‌شوند.
ساخت پروتز به همان اندازه که علم محسوب‌می‌شود به همان اندازه نیز یک کار هنری است. شکل پروتز، رنگ و بافت آن بایستی تا حد ممکن از بافت‌های طبیعی مجاورش متمایز نباشد. در حالت ایده‌آل، پروتز ساخته شده باید به قدری دقیق و ظریف باشد که توجه یک فرد عادی را به خود جلب‌نکند و فرد متوجه مصنوعی بودن اندام قطع‌شده نگردد.
ساخت پروتز انگشتان دست و پا شامل 6 مرحله است و هر مرحله شامل توجه بیش از حد به جزییات می باشد . این 6 مرحله عبارت اند از :
۱) طراحی و کار بر روی قالب ، ۲) تراشیدن و شکل‌دهی الگو؛ ۳) ساخت قالب؛ ۴) ساخت اولیه ۵) پردازش مواد پروتز با رنگ درونی و بیرونی؛ و ۶) آزمون تعلیق مناسب پروتز
قطع انگشت دست
قطع عضو چگونه صورت می‌گیرد؟
در موارد که قطع عضو ضروری است جراح قسمت آسیب‌دیده‌ی بدن را جداکرده و بخش باقیمانده از اندام را برای استفاده از پروتز در آینده آماده‌می‌کند. قطع عضو یعنی درمان دقیق پوست، عضلات، تاندون‌ها، استخوان و عصب‌ها بطوری که بعدها بتوان بدون هیچگونه مشکل و دردسری از پروتز استفاده‌کرد. جراح بزرگی بخش باقیمانده از اندام را بر اساس فاکتورهای پزشکی و پروتزی تعیین‌می‌کند.
انواع پروتز انگشتان دست و پا:
نوع پروتز استفاده شده به محل و بزرگی بخش باقیمانده انگشت و یا دست و نیازهای عملکرد و سبک زندگی فرد بستگی‌دارد. پروتز انگشت می‌تواند جایگزینی برای انجام برخی از عملکردها و ظاهر اندام از دست رفته باشد. در ارتباط بودن با پزشک جراح بسیار مهم است و انجام حرکات پروتزی که حس‌می‌کنید از اهمیت دو چندانی برخوردار است تا بهترین و مناسب‌ترین پروتز برای شما ساخته شود. انگشت مصنوعی می‌توان بزرگی و اندازه را به انگشت قطع‌شده بازگرداند، تقابل بین انگشت شست و سایر انگشتان دست را برقرار سازد و یا در مواردی که فرد از پروتز دست (دست مصنوعی) استفاده‌می‌کند باعث ثبات و گرفتن اشیاء به همراه انگشتان قابل انعطاف شود. چنانچه دست فرد از بالا و یا روی مچ قطع شده باشد احتمالا باید از یک بازوی کاملا مصنوعی به همراه یک دست الکتریکی و یا مکانیکی استفاده‌کند. البته ممکن‌است که بعضی از بیماران هم تمایلی به استفاده از پروتز نداشته باشند.
عملکرد و زیبایی پروتزهای سیلیکونی
پروتزهای سیلیکونی جایگزینی برای انگشتان و بخش‌های قطع‌شده از دست هستند. این پروتزها عملکردها و وظایف مهمی را بر عهده دارند که برخی از آنها عبارتند از :
چنگ‌زدن و نگه‌داشتن اشیا :
پروتزهای انگشت و پروتزهای جزئی دست عملکردهای مهمی در انجام امور روزمره بر عهده دارند. این پروتزها توانایی چنگ‌زنی را در دست آسیب‌دیده افزایش‌می‌دهند. به کمک این پروتزها می‌توان از کیبورد کامپیوتر، تلفن و سایر عناصر کنترلی استفاده کرد. همچنین پروتزهای دست و انگشت می‌توانند تکیه‌گاهی برای گرفتن و برداشتن اشیاء باشند.
قطع انگشتان دست و پا
پروتز انگشتان دارای ظاهری غیرقابل توجه و تشخیص از اندام طبیعی است :
پروتزهای انگشت و دست علاوه بر عملکرد مناسبی که دارند از نظر زیبایی نیز از ظاهری طبیعی و رضایت‌بخش برخوردارند. ظاهر بیرونی و طبیعی از طریق طراحی با طراحی رنگ و شکل مخصوص به هر بیمار بازسازی‌می‌شود. پروتز بیمار هماهنگ و هم‌رنگ با تصویر کلی بدن او است و در نگاه اول توسط دیگران قابل تشخیص نیست.
قابلیت استفاده زیاد :
با مراقبت روزمره از قسمت‌های داخلی و خارجی پروتز می‌توان آن را هر روز از صبح تا شب پوشید. برای تمیزکردن پروتز انگشت و دست تنها به آب و صابون با PHخنثی نیاز دارید.
پروتز انگشتان سیلیکونی چگونه ساخته‌می‌شود؟
پروتز از روی قالب‌گیری از باقیمانده انگشت و مطابقت با قسمت‌های دست آسیب‌ندیده ساخته‌می‌شود. در طی این فرآیند می‌توان به تطابق دقیق جزئیات کل دست رسید. انگشت و یا دست پروتزی (مصنوعی) از یک لاستیک سیلیکونی شفاف و انعطاف‌پذیر ساخته‌می‌شود. پراکندگی رنگ‌ها در سیلیکون به دقت متناسب با رنگ و ظاهر پوست فرد صورت می‌گیرد و ظاهری واقعی و بافت پوست طبیعی به پروتز می‌دهد. معمولا انگشت و یا دست مصنوعی به کمک یک مکش در جای خود نگه‌داشته می‌شود. انعطاف‌پذیری سیلیکون، دامنه حرکتی خوبی برای بخش‌های باقیمانده از بدن فراهم‌می‌کند. می‌توان ناخن‌ها را قبل از اینکه بر روی انگشتان قرار داد متناسب با وضعیت فرد رنگ زد تا بیشترین هماهنگی و تطابق را با ظاهر طبیعی فرد داشته باشند. ناخن‌های مصنوعی را می‌توان با هر نوع لاکی که دوست‌دارید رنگ‌کنید و در صورت لزوم می‌توانید به راحتی و به کمک مواد از بین‌برنده‌ی لاک آنها را از روی ناخن پاک‌کنید. سیلیکون در برابر لکه‌ها مقاوم هستند. به راحتی می‌توان جوهر را با کمی الکل یا صابون و آب گرم پاک‌کرد. چنانچه از پروتزهای سیلیکونی به خوبی مراقبت شود، آنها ۳ تا ۵ سال کارآیی خواهند داشت. معمولاً سه ماه پس از آن که زخم‌های جراحی کاملاً التیام یافتند و تورم به طور کامل فروکش کرد، ساخت پروتز انگشت دست شرو‌ع‌می‌شود تا ظاهر نهایی دست شکل‌بگیرد. ممکن‌است که گاهی گذراندن دوره فیزیوتراپی جهت فراگیری روش استفاده از پروتز ضرورت داشته باشد
ماندگاری و طول عمر پروتزهای دست و یا انگشت چقدر است؟
طول عمر پروتزها باتوجه به سطح فعالیت فرد متغییر است. از آنجا که رنگدانه‌های بکار رفته شده در پروتزها دائمی است لذا لازم نیست که نگران رنگ‌پریدگی و یا کمرنگ‌شدن آنها باشید.
آیا پروتزهای سیلیکونی دقیقا با رنگ پوست مطابقت‌دارند؟
مام تلاش‌ها برای این است تا پروتزهای سیلیکونی بیشترین شباهت و تطابق ممکن را با رنگ پوست فرد داشته باشد. با این حال، بایستی در نظر داشت که رنگ پوست انسان دائما در حال تغییر است زیرا پوست انسان به شدت تحت تاثیر عوامل محیطی از قبیل نور آفتاب قرارمی‌گیرد. همچنین رنگدانه‌های پوست بصورت طبیعی به هنگام عصبانیت و هیجان تغییرمی‌کند. مواد سیلیکونی مورد استفاده در ساخت پروتز زنده نیستند لذا نمی‌توانند همراه با نوسانات طبیعی رنگ پوست تغییر‌کنند.
قطع انگشت دست