تعویض مفصل ران و زانو برای اشخاصی که آرتروز دارند و هنگام راه رفتن با درد در این قسمت روبه رو می شوند انجام می شود.
این تعویض به دلیل فرسودگی است که به تدریج برای غضروف لغزنده ای که سطح داخلی مفصل را می پوشاند و باعث آسیب به استخوان زیرین می شود.
تعویض مفصل زانو چیست؟
در عمل جراحی آرتروپلاستی کل مفصل (مفصلی که صدمه دیده است) با یک مفصل مصنوعی جایگزین می شود. این جایگزینی توسط عمل جراحی امکان پذیر است.
طی این عمل یک قسمت از مفصل مصنوعی به فیمورال متصل و بخش دیگر به تیبیا وصل می شود.
محل قرار گیری مفصل مصنوعی:
مفصل مصنوعی از یک بخش پلی اتیلن ساخته شده است و بین ران و درشت نی قرار می گیرد. که با این کار مفصل مصنوعی به عنوان جذب کننده ی ضربه برای حرکت پا را دارد.
نکته:
طی جایگزینی مفصل بنابر تشخیص پزشک، استخوان کشکک نیز جایگزین می شود. که 50 درصد افراد این جایگزینی کشکک را تا کنون همراه با تعصویض مفصل انجام داده اند.
دلایل تعویض استخوان کشکک:
- خورده شدن استخوان ها
- حرکت نا صحیح و نا مناسب کشکک
- عدم موفقیت ایمپلنت
- تعویض کشکک با هدف بازیابی مکانیزم حرکت عادی کشکک است.
دلایل تعویض مفصل:
- درد زیاد به دلیل آسیب های ناشی از تصادف
- بیماری مزمن
- سایدگی مفصل زانو ( معمولا علت ساییدگی زانو کهولت سن است)
- آرتزوز
زانو:
زانو بزرگ ترین مفصلی که توانایی حرکت لولایی به شکل خم و راست دارد و تا حدودی هم می تواند حرکت چرخشی داشته باشد.
ساختار زانو:
- استخوان فمور ران
- درشت نی
- کشکک
- انواع ریاط ها
- تاندون ها
جهت خرید محصولات طبی و ارتوپدی مانند زانوبندهای طبی و جوراب های واریسی کلیک کنید.
علت آسیب پذیری زانو:
مفصل زانو نیروهای زیادی را که به آن وارد می شود را تحمل می کند پس طبیعی است که نسبت به بقیه مفاصل آسیب پذیرتر است.
نیروهای وارد شده به مفصل زانو:
- نیرویی که هنگام راه رفتن به زانو وارد می شود 1.5 برابر وزن شخص است.
- بالا رفتن از پله ها 4.3 برابر وزن شخص، نیرو به زانو وارد می شود.
- هنگام نشستن 8 برابر وزن هر شخص نیرو به مفصل زانو وصل می شود.
عوارض پس از جراحی مفصل زانو
خشگی و گرفتگی مفصل زانو:
شایع ترین مشکل که بعداز جراحی تعویض کامل مفصل زانو در افراد مشاهده می شود که 6 تا 7 درصد بیماران با این مشکل مواجه می شوند.
پروتز زانو ممکن است گاهی بشکند که به دلیل عدم موفقیت در جایگزینی ، چاقی، فعالیت ورزشی شدید یا ایراد دز طراحی پروتز اتفاق می افتد.
عوارض جانبی و احتمالی عمل جراحی تعویض مفصل زانو:
- شل شدن یا شکستگی پروتز و اجزای تشکیل دهنده آن
- ناپایداری و در رفتگی مفصل
- قرارگیری نامناسب اجزا و فرسایش های آن
- آسیب به عصب
- شکستگی استخوان
- دیر جوش خوردن شکستگی استخوان
- ورم و التهاب در ناحیه ی مفصل زانو
توصیه ی پزشک قبل از جراحی:
پزشکان قبل از تعویض به مفصل به بیماران توصیه می کنند وزن خود را کم کنند. تغذیه ی مناسب داشته باشند و ورزش کنند.
ممکن است برای بیمار داروهای مسکن و ضد التهابی تجویز شود ولی بعد از مدتی این داروها تاثیر خود را از دست می دهند که فرد را به یک درد مزمن و مستمر زانویی مبتلا می کند پس فرد برای ادامه ی زندگی و روند عادی آن ناچار به انجام عمل جراحی می شود.
هدف از تعویض مفصل چیست:
هدف از انجام این عمل جراحی ، بهتر شدن حرکات طبیعی مفاصل و یا کم شدن درد مفصل های آسیب دیده بدن مانند ران، زانو، شانه، آرنج و یا مچ پا است.
درمان های قبل از جراحی و تعویض مفصل:
- داروهای ضد التهابی و مسکن ها
- کم کردن فعالیت های دردناک
- استفاده از وسایل کمکی هنگام راه رفتن و پیاده روی مانند عصا
فیزیوتراپی:
- تزریق مفصل کورتیزون
- تزریق مکمل روان ساز برای کم شدن درد
- کاهش وزن
- ورزش و بهبود وضعیت سلامتی
عوارض تعویض مفصل:
- خونریزی
- عفونت
- تشکیل لخته خونی در پا یا ریه
- شل شدن قطعات مفصل مصنوعی
- آسیب دیدن عصب ها و رگ های خونی محل جراحی که ممکن است باعث ضعف و بی حسی شود.
در طول عمل جراحی مفصل چه اتفاقی می افتد:
- معمولا نیاز به بستری شدن در بیمارستان دارد.
- به بیمار لباس مخصوص و یا گان پوشانده می شود.
- به بیمار سرم تزریق می شود و بیمار به بهترین حالتی که دسترسی به محل جراحی داشته باشند خوابانده می شود.
- وصل کردن سوند ادراری به بیمار
- تراشیدن موهای زائد محل جراحی
- متخصص بیهوشی و هوشبری در طول عمل مرتبا ضربان قلب، فشار خون، تنفس و اکسیژن خون بیمار را تحت نظر خواهد داشت.
- پوست محل جراحی با یک محلول ضدعفونی کننده تمیز می شود.
- برش توسط جراح ارتوپتدی در محل مفصل
- جراح محل آسیب دیده ی مفصل را اصلاح و ترمیم و یا کاملا بر می دارد.
- محل جراحی با بخیه یا منگنه بسته می شود و با بانداژ یا پانسمان پوشانده می شود.
فیزیوتراپی:
روش های فیزیوتراپی همیشه سودمند و مفید است مثلا آب درمانی، آموزش حرکت های تعادلی
از دستگاه حرکت انفعالی مداوم CPM برای خم کردن و کشیدن آرام مفصل زانو استفاده کنید.
متخصص فیزیوتراپی از تحریک الکتریکی عصب از روی بیمار استفاده می کند که الکترودهای مخصوص روی پوست ناحیه تحت درمان قرار می گیرد که عصب نواحی مفصل زانو برای کمک به کاهش درد و ورم تحریک می شود.
عملکرد مفاصل بعد از جراحی:
عملکرد مفاصل مصنوعی جایگزین شده بعد از عمل ، طبیعی است و بسته به شرایطی که بیمار دارد طول عمر بالایی دارد ولی اگر این مفصل در طول عمر فرد وزن زیادی را تحمل کند و یا تمرین های ورزشی شدیدی را انجام دهد ، فرد دچار شکستگی و در رفتگی و جداشدگی می شود.
مزایای عمومی جراحی تعویض مفصل
از بین بردن درد زانو:
از اصلی ترین دلایل که بیمار اقدام به این کار می کند درد است که بعد از جراحی بیشتر بیماران درد کمتر و کیفیت زندگی بهتری دارند که 80 تا 95 درصد افراد بعد از عمل درد را گزارش داده اند.
عمر مفاصل 20تا 25 است ولی نوع زندگی و سالم زیستن تاثیر زیادی در عمر طولانی آن دارد.
تغییر شکل مفصل:
فرد نیازمند به عمل زانوهایش ضربدری یا پرانتزی می شود که پروتز زانو این حالت را تصحیح می کند. که راه رفتن با واکر و چوب زیر بغل 4 تا 6 هفته توصیه می شود.
استقلال در زندگی روزمره:
درد در زانو کیفیت زندگی را تحت تاثیر قرار می دهد. که فرد قبل از عمل نیازمند به فردی برای انجام کارهای روزانه است پس از عمل به دلیل کاهش درد فرد استقلال زندگی خود را بیشتر به دست می گیرد.
مناسب ترین سن برای تعویض زانو:
همانطور که گفته شد عمر مفصل مصنوعی 20تا 25 سال است پس بهتر است قبل از 60 سالگی عمل انجام نشود مگر این که بیمار انتخاب دیگری نداشته باشد مثلا در موارد ساییدگی زانو درد بسیار زیاد است که در این حالت بهترین روش جراحی است.
و در آخر به همه ی کسانی که این مقاله را مطالعه می کنند توصیه می شود روش سالم زیستن را تمرین و یاد بگیرند چرا که سلامتی بدن کیفیت زندگی همه ی افراد را تحت تاثیر قرار می دهد.