این بیماری در سال1817 توسط دکتر پارکینسون مطرح شد . اندام هدف این بیماری سلولهای عصبی مغز می باشد و درصورتی که سریعا مورد تشخیص و درمان مناسب قرار نگیرد علائم شدت بیشتری خواهند گرفت و هرچه علائم پیشروی بیشتری کنند فرد توانایی های خود را به مرور زمان از دست خواهد داد.
پارکینسون و تاثیر مخربش بر جسم سیاه
پارکینسون چیست؟
قسمتی در مغز به عنوان جسم سیاه وجود دارد که کار اصلی این بخش ترشح دوپامین است .دوپامین ماده شیمیایی است که ترشح آن باعث ارتباط بین سلول های عصبی بدن میشود .بیماری پارکینسون باعث ازبین رفتن جسم سیاه درنتیجه باعث کاهش دوپامین بدن می شود. وقتی ترشح دوپامین کاهش پیدا کند مغز پیام های لازم برای حرکت را دریافت نمی کند و این باعث ازبین رفتن تدریجی کنترل عضلات می شود.
بنابراین فرد ممکن است در کار های روزمره خود از قبیل صحبت کردن،راه رفتن،کارکردن،حتی پلک زدن و سایر کار های روزمره دچار مشکل شود.
نشانه های بیماری پارکینسون :
بیش ترین علائم پارکینسون علائم حرکتی هستند.در بعضی از بیماران این بیماری با لرزش شروع می شود( دکتر جیمزپارکینسون این بیماری رو فلج لرزان نامید)
اما باز هم این لرزش برای همه بیماران صدق نمی کند.
علائم رایج تر:
- علائم حرکتی
علائم حرکتی شامل کندی حرکت ، لرزش در حالت استراحت ، سفت شدن و خشک شدن عضلات دست و پا ،خشکی پلک و پلک زدن با تاخیر(حالت خیرگی چشم) می باشد.
- علائم غیر حرکتی
علائم غیر حرکتی بیش ترین تاثیر در خلق و خو را دارند. مشکلاتی از جمله عدم ادراک محیط و یا از دست رفتن حافظه به صورت موقت را دارند.
در صورت شدید بودن علائم احتمال زوال عقل در بیمار افزایش پیدا میکند.
در این نوع اختلال بیمار دچار هذیون و توهم می شود.
- مشکلات حسی
حواس پنج گانه بیمار بخصوص حس بویایی دچار مشکل میشود.
علائم کمتر رایج (در همه ی بیماران مشاهده نمی شود):
- کم خوابی خواب
- احساس خستگی مداوم
- لکنت زبان
- مشکلات پوستی(مثلا چرب شدن زیاد پوست)
- مشکل در بلعیدن غذا
- مشکل در دفع (از قبیل یبوست)
- مشکلات مربوط به حافظه
کاهش ترشح دوپامین در نورون های تحت تاثیر پارکینسون
علل ابتلا به بیماری پارکینسون
علت اصلی ابتلا به این بیماری هنوز ناشناخته است.اما دو عامل که بیشتر از همه ریسک ابتلا به پارکینسون را افزایش می دهد:
1– قرار گرفتن در معرض حشره کش ها و آفت کش ها می باشد .
2-افرادی که مبتلا به دیابت نوع دو هستند امکان ابتلا شدن در آن ها بیشتر است.
جالب است بدانید استفاده از دخانیات ریسک ابتلا به پارکینسون را کاهش می دهد!
حتی افرادی که مطلقا کافئین مصرف نمیکنند احتمال ابتلا در آنها بیشتر است.
پارکینسونیسم ناشی از دارو:
این پارکینسون ناشی از استفاده انواع خاصی از دارو می باشد که بدن به این دارو ها واکنش نشون داده وباعث ایجاد مشکل می شوند و معمولا با قطع مصرف دارو بدن به حالت قبل خود باز می گردد. دارو هایی همچون:
- تترابنازین
- متوکلوپرامید
- بوتیروفرون
- فنوتیازین
البته دارو هایی هستند که درصورت مصرف و ابتلا به پارکینسون قابل جبران نیستند و حتی بعد از قطع مصرف دارو برگشت ناپذیر اند.
پارکینسونیسم ژنتیکی:
طی تحقیقات انجام شده 15درصد افراد مبتلا به پارکینسون در خویشاوندان درجه یک خود سابقه این بیماری را داشته اند.
همچنین بین 5 الی 10درصد مبتلایان دچار جهش ژنتیکی شده اند و این جهش ریسک ابتلای آنها به پارکینسون رو افزایش میده و اگر فرد در سن و یا شرایط بدنی مناسبی نباشه
به تدریج علائم بیماری بروز پیدا میکند.
- استفاده از رژیم های غذایی که در آنها از سبزیجات و میوه ها استفاده میشود تاثیرزیادی در پیشگیری از بیماری دارند.
- در مقابل استفاده از روغن های حیوانی یک عامل خطر ساز محسوب می شوند و بهتره که تا حدالامکان حبوبات آجیل وسبزیجات،میوه ها و…. جایگزین شوند.
(به خصوص کسانی که در بستگان نزدیک سابقه پارکینسون داشته اند بهتر از برای پیشگری سبزیجات بیشتری را وارد برنامه غذایی خود بکنند.
تشخیص پارکینسون
در ابتدا پزشک برای بیمارآزمایش های مختلف از جمله نورولوژی تجویزمی کند
تا از سلامت اعصاب مختلف آگاه شود و بررسی علائم حرکتی(اعم از لرزش دستان،قدم برداشتن و..) صورت می گیرد
پزشک ممکن است در کنار آزمایش خون در خواست سی تی اسکن و ام ار ای و یا سونوگرافی مغز کند.هرچند استفاده از روش تصویر برداری به تنهایی برای تشخیص بیماری مفید و قابل اعتماد نیستند.
بیماری هایی که علائم مشابه با پارکینسون دارند
- آرتروز
- افسردگی
- هیدروسفالی
- بیماری ویلسون
- آهستگی وسواسی
- بیماری دیستونی
- بیماری کروتزفلد جاکوب
پیشگیری از پارکینسون:
ورزش در میان سالی ریسک ابتلا به پارکینسون را کاهش می دهد.اکثر آزمایشات نشان داده افرادی که مصرف نیکوتین (سیگار یا قلیان) دارند به طور قابل توجهی در مقابل بیماری مصون هستند.
مصرف نوشیدنی های کافئین دار(نوشابه و قهوه) ریسک ابتلا را کاهش می دهد.
روش های درمان پارکینسون:
تا کنون متاسفانه هیچ درمان قطعی برای بیماری پارکینسون شناخته نشده .اما دارو ها
وعمل های جراحی و درمان های جسمانی برای درمان این بیماری به کار برده می شود که تا حد زیادی عوارض ناشی از بیماری را در فرد کاهش می دهد .دارو های مورد استفاده در این بیماری نسبت به بیماری هایی( مثل آلزایمر و پارکینسون پلاس) بسیار موثر تر بوده است.
از نظر بسیاری از توانبخشان فیزیوتراپی نقش بسزایی در روند بیماری دارد .
حرکات برای بهبودی بیماری پارکینسون
موثر ترین دارو برای درمان این بیماری:
لوودوپا
این دارو طی 40 سال اخیر رایج ترین داروی درمان پارکینسون بوده است.
همونطور که گفته شد تاثیر پارکینسون برتوقف ترشح دوپامین است که عملکرد حرکتی را دچار مشکل می کند،دکتر با تجویز این دارو باعث می شود که یک پیش ماده مانند دوپامین از مغز عبور کرده و در آنجا به دوپامین تبدیل شود و به طور موقت علائم حرکتی ناشی از عوارض پارکینسون را متوقف کند.
عوارض لوودوپا:
پس از مصرف دارو قسمتی از دارو(حدودا5 الی10 )از مغز عبورکرده و مابقی در اعضای دیگر بدن باعث ایجاد عوارضی همچون افت فشارخون ،حالت تهوع ،استفراغ
شوند.
جراحی:
در این روش طی عمل جراحی یک سری الکترود در درون مغز کاشته می شود که این
الکترود ها به یک دستگاه مولد پالس الکتریکی متصل می شوند و این دستگاه پالس الکتریکی مولد شده را به مغز انتقال می دهد و ازین طریق اثر درمانی دارد.
این روش در زمان خودش بسیار رایج و کارآمد بود اما بعد از ظهور لوودوپا مصرف آن کاهش یافت.